برای بهبود وضعیت خرابی شدید راه‌های اصلی کشور چه باید کرد؟
شبکه جاده‌ای هر کشور یکی از مهم‌ترین دارایی‌ها به شمار می‌رود. به همین دلیل لازم است، مقامات سیاسی اهمیت بیشتری برای نگهداری و تعمیرات دارایی‌های جاده‌ای کشورها قائل شوند.
جاده‌ها شریان‌های حیاتی حمل و نقل هستند. مسیرهای جاده‌ای و امکانات آن‌ها نقش مهمی در توسعه و رشد اقتصادی کشور ایفا می‌کنند و منافع اجتماعی مهمی را به همراه دارند. از سوی دیگر، جاده‌هایی که رسیدگی به آن‌ها ضعیف است، موجب اخلال در حمل و نقل می‌شوند. به ویژه بر هزینه‌های خودرو می‌افزایند و نرخ تصادفات جاده‌ای و هزینه‌های جانی و مالی مرتبط با آن را افزایش می‌دهند. به همین دلیل، حفظ و نگهداری و تعمیرات مرتب مسیرهای جاده‌ای روز به روز از اهمیت بیشتری برخودار می‌شود.
بیش از 90 درصد از بار، ترانزیت و مسافر از طریق راه‌های اصلی و شریانی در کشور جابجا می‌شوند. 10 هزار کیلومتر از 35 هزار کیلومتر راه‌های اصلی کشور خرابی دارد و باید عملیات ترمیمی برای آن‌ها انجام شود در نتیجه اعتبار لازم برای نگهداری راه‌های شریانی کشور نیاز است.
تحقیق، چگونه می‌تواند سیاست‌های بخش حمل و نقل را بهتر کند؟
اخیرا، در یک مقاله کاری شواهد علمی بررسی شده است. این بازبینی پیرامون یک مدل ساده از سیاست‌های حمل و نقل و تأثیرات آن بر اقتصاد کشور است که در آن سیاست‌گذاران سه ابزار برای این کار را در اختیار دارند. آن‌ها می‌توانند سرمایه‌گذاری‌های زیربنایی مانند ساخت یک جاده جدید یا خط مترو را تأمین کنند. همچنین می‌توانند از ابزارهای پولی مانند مالیات بر بنزین یا یارانه برای حمل و نقل عمومی استفاده کنند. یا مقرراتی مانند بهره وری سوخت و استانداردهای ایمنی را صادر کنند. با استفاده از این ابزارها، سیاست گذاران می‌توانند بر میزان عرضه و تقاضا برای حمل و نقل تأثیرگذار باشند که به نوبه خود منجر به تغییر در هزینه‌های خدمات حمل و نقل، قابلیت دسترسی می‌شود.
مدیریت جاده‌ها
نکته مهم این است که پس از درک اهمیت تعمیر و نگهداری جاده‌ها، برای چنین اقدامی باید مدیریتی درست اعمال شود. در گزارش سندیکای جاده‌های جهان آمده است که اعمال مدیریت صحیح دارایی‌ها، موجب بهبود عملکرد شبکه جاده‌ای می‌شود. علاوه بر این‌ها لازم است تا کلاس‌های متفاوت جاده‌ای در کشورها با سطوح متفاوتی از خدمات بر پایه نیازهای واقعی احداث شود. از دیگر نکات مهم مدیریتی در این راستا، استفاده از برنامه‌ای موثر برای نگهداری و تعمیرات جاده‌هاست که در آن فرآیند تصمیم‌گیری بر پایه نظارت منظم و استفاده از مدل‌های پیش‌بینی استوار باشد. همچنین ارزش‌گذاری بر دارایی‌های جاده‌ای و بررسی کاهش ارزش آن‌ها برای برآورد سرمایه‌گذاری مورد نیاز، ضروری است. برنامه‌ریزی‌های کافی و قدرتمند از سوی نهادها در زمینه تامین بودجه، قانون‌گذاری و … از ضروریات است.
برای تسهیل مدیریت و اجرا، فرآیند نگهداری و تعمیرات به سه بخش فعالیت‌های دائمی، دوره‌ای و اورژانسی تقسیم‌بندی می‌شود.
در تعمیرات دائمی، فعالیت‌های نگهداری و تعمیر جاده‌ها به صورت کارهای کوچک در مقیاس کوچک است که به طور منظم به منظور تخریب زودهنگام جاده‌ها در کوتاه مدت انجام می‌گیرد.
تعمیرات دوره‌ای شامل فعالیت‌های منظم و در فواصل نسبتا طولانی‌تر زمان انجام می‌گیرد. این فعالیت‌ها معمولا در مقیاس بزرگ انجام می‌شوند و نیازمند تجهیزات تخصصی و پرسنل ماهر هستند. این دسته از فعالیت‌های نگهداری و تعمیرات، بیشتر از تعمیرات دائمی هزینه‌بر است و نیازمند تشخیص تخصصی و برنامه‌ریزی برای اجرا و طراحی است.
تعمیرات اورژانسی، تعمیراتی پیش‌بینی نشده و نیازمند توجه فوری هستند. ممکن است این تعمیرات به دلیل فروریختن پل یا رانش زمین که منجر به مسدود شدن جاده می‌شود، به وجود آید.
بازسازی مناطق آسیب دیده
تعمیرات مناطق آسیب دیده شامل طیف وسیعی از بازسازی‌ها برای گودال‌ها (چاله‌ها می‌توانند برای رانندگان، عابران پیاده و حتی حیوانات در جاده خطر ایجاد کنند. رانندگان به طور غریزی با دیدن یک چاله، منحرف می‌شوند و خطر تصادف با رانندگان دیگر را افزایش می‌دهند. آن‌ها همچنین می‌توانند خطری برای عابران پیاده و حیوانات باشند. این موضوعی نیست که به راحتی از آن بگذریم)، یخ زدگی‌ها، نازک شدن پوشش فوقانی و ایجاد شکاف‌هایی در سطوح آسفالت و حتی آسیب به مسیرهای پیاده روی است. می‌توان از روش‌های پایدار برای محافظت از جاده‌ها در برابر تخریب بیشتر استفاده کرد تا سال‌ها بدون اقدامات اساسی مورد استفاده قرار گیرند.
یکی دیگر از نکات مهم دادن مالکیت و مسوولیت‌های جاده‌ها به نهادهای خاص به منظور توسعه، نگهداری و اولویت‌بندی آن‌هاست. تجربه نشان داده است که بهترین کار این است که مسئولیت تعمیرات دائمی یا دوره‌ای جاده نیز به همان نهاد سازنده یا به‌روزرسان محول شود.
هزینه تعمیرات جاده‌ها بسته به شرایط جاده، حجم ترافیک، موقعیت جغرافیایی، شرایط جوی، روش کار، تجهیزات فنی و برخی عوامل دیگر، متفاوت است. ضروری است که کل بودجه مورد نیاز به تناسب بودجه ساخت، نوسازی و تعمیرات تعیین شود. اولویت بودجه تعمیرات باید به جاده‌هایی اختصاص یابد که به لحاظ عملکرد اهمیت بسیاری دارند و به طور منطقی از شرایط خوبی برخوردارند. همچنین، استانداردهای طراحی و تعمیرات باید مورد بازبینی قرار گیرند تا اطمینان حاصل شود که کل شبکه جاده‌ای از ثبات کافی برخوردار است.
آنچه در حوزه تامین بودجه از اهمیت بالایی دارد این است که تعمیرات و نگهداری خوب نیازمند جریان ثابت و قابل اتکای بودجه است. دلایل مختلفی وجود دارد که می‌تواند بر این مهم اثر منفی بگذارد. در بسیاری موارد، افرادی که مسئول تخصیص بودجه تعمیرات هستند، درک درستی از اهمیت اقتصادی و اجتماعی تعمیرات جاده‌ها ندارند. ممکن است آن‌ها اجازه دهند که چنین بودجه‌هایی دچار سیاست‌زدگی یا صرف ساخت جاده‌های جدید شود؛ چون اقداماتی از این دست در اذهان مردم ملموس‌تر و پرطرفدارتر هستند. شاید هم غفلت از تعمیرات با بهانه محدودیت‌های مالی توجیه شود، امری که در بهترین شرایط به صرف هزینه‌های بیشتر در آینده منجر خواهد شد.
