بررسی اثر باریک‌سازی جاده‌ای در افزایش ایمنی جاده‌ها

با وجود اینکه روزانه هزاران نفر در جاده‌ها کشته یا مجروح می‌شوند، تلاش‌های صورت‌گرفته در جهت افزایش ایمنی جاده‌ها ناچیز است. در حالیکه با مجموعه‌ای از اقدامات می‌توان سوانح رانندگی را تا حد چشمگیری کاهش داد. یکی از این اقدامات باریک‌سازی جاده‌ای است که منجر به افزایش ایمنی، کاهش تصادفات، روان‌سازی ترافیک، ارتقای دسترسی برای عابران پیاده یا دوچرخه‌سواران، بهبود استفاده از پارکینگ و افزایش کارایی و سود می‌شود. بر اساس این رویکرد، جاده‌های چهار بانده تقسیم‌نشده به سه باند تقسیم می‌شود.

وقتی که یک جاده برای ظرفیت بالا طراحی می‌شود، می‌تواند راننده را ترغیب کند که با سرعتی بیش از سرعت مجاز براند. تحت چنین شرایطی با افزایش حجم ترافیک، نرخ تصادفات نیز افزایش می‌یابد، به خصوص در مواردی که راننده قصد گردش به چپ دارد. باریک‌سازی جاده‌ای تا حد قابل‌قبولی به رفع این نگرانی کمک می‌کند. باریک‌سازی جاده‌ای به معنای تبدیل جاده چهاربانده به جاده سه‌بانده شامل دو مسیر رفت و برگشت مستقیم و یک مسیر مرکزی دوطرفه گردش به چپ است. این طرح اولین بار در سال 1979 اجرا و منجر به کاهش میزان تصادفات بدون تاثیر چشمگیر بر تاخیر خودروها شد. این طرح برای عابرین پیاده و دوچرخه‌سواران نیز مفید است.

در جاده‌های چهاربانده که سرعت بالاست، تعداد تلفات عابرین پیاده نیز بالاست. آمار نشان می‌دهد که 8 نفر از 10 عابر پیاده‌ای که با یک وسیله‌نقلیه در حال حرکت با سرعت بیش از 40 مایل بر ساعت برخورد کند، کشته می‌شود. در حالیکه با باریک‌سازی جاده‌ها و کاهش سرعت، میزان تلفات کاهش می‌یابد. در واقع اگر سرعت وسایل‌نقلیه تا 20 مایل بر سرعت کاهش یابد، شانس زنده‌ماندن عابر تا 90 درصد بالا می‌رود. از طرف دیگر، کاهش خطوط اجازه می‌دهد از سطح مقطع جاده در جهت احداث مسیر دوچرخه‌سواری، پارکینگ، جزایر پناهگاه عابرپیاده و… استفاده کرد.

باریک‌سازی جاده‌ای

جاده‌های باریک به منظور از بین بردن بخشی از مسیرهای مسافرتی جاده و استفاده از آن برای ایجاد حالت‌های دیگر سفر طراحی می‌شوند. در واقع باریک‌سازی جاده‌ای تبدیل جاده چهاربانده تقسیم‌نشده به جاده سه‌بانده متشکل از دو مسیر رفت و برگشت مستقیم و یک مسیر مرکزی گردش به چپ است. اما علاوه بر تنظیمات چهار به سه خطه، این طراحی به شکل‌های زیر نیز صورت می‌گیرد:

• تبدیل چهار باند به پنج باند: در این طراحی، دو لاین در هر دو طرف حفظ و یک مسیری گردش به چپ در مرکز ایجاد گردد. این طرح منجر به کاهش سرعت و جداسازی وسایل‌نقلیه چرخشی می‌شود.
• تبدیل دو باند به سه باند: این طراحی شامل دو مسیر رفت و برگشت مستقیم و یک مسیر گردش به چپ مرکزی است.
• تبدیل سه باند به سه باند: گاهی می‌توان به جای افزایش خطوط، عرض آن‌ها را کاهش داد و از فضای باقی‌مانده در حاشیه جاده برای ساخت مسیر دوچرخه‌سواری یا پارکینگ امن استفاده کرد.
• تبدیل 5 باند به 3 باند: در بعضی موارد با تبدیل 5 لاین به 3 لاین می‌توان ویژگی‌هایی مانند پارک مورب، لاین مخصوص دوچرخه‌سواری و… را به عرض مقطعی جاده اضافه کرد.

تاریخچه باریک‌سازی جاده‌ای

در طول دهه 1950 و 1960، افزایش ظرفیت جاده بیش از انقباض آن موردتوجه بود. هر زمان حجم ترافیک عبوری از ظرفیت یک جاده 2 لاینه افزایش می‌یافت، افزایش سطح مقطع آن به یک جاده 4 لاینه در دستور کار قرار می‌گرفت. تا اینکه در سال 1979 برای اولین بار باریک‌سازی جاده‌ای در یکی از خیابان‌های بیلینگ-مونتانا اجرا و منجر به کاهش نرخ تصادفات بدون تاثیر بر افزایش تاخیر خودروها شد. این طرح در سال 1990 در ایالات مختلف آمریکا با موفقیت اجرا شد.

بهترین مکان برای اجرای طرح باریک‌سازی جاده‌ای

مطالعات نشان می‌دهد در جاده‌ای که حجم عبوری وسایل‌نقلیه در روز 20000 یا تقریباً 1000 وسیله در ساعت باشد، برای اصلاح و بهبود عملکرد جاده می‌توان از رویکرد باریک‌سازی جاده‌ای استفاده کرد.

هزینه اجرای طرح باریک‌سازی جاده‌ای

هزینه اجرای طرح باریک‌سازی جاده‌ای می‌تواند بسیار متفاوت باشد. در صورتی که فقط اصلاح علائم روگذاری لازم باشد، هزینه چندانی ندارد. اما احیای مجدد برای ایجاد سه باند و مسیر دوچرخه‌سواری 2500 تا 4000 دلار در هر مایل هزینه دارد. افزودن ویژگی‌هایی مانند لبه، پیاده‌رو گسترده، جزایر پناهگاه و… می‌تواند این هزینه را تا 100000 دلار یا حتی بیشتر افزایش دهد. در صورتی که این پروژه همراه با پروژه‌های بازسازی اجرا شود، ممکن هست بدون هیچ هزینه اضافه‌ای تمام شود.

مزایای باریک‌سازی جاده‌ای

• کاهش سرعت: جاده‌های باریک با کاهش سرعت خودروها به کاهش 19 تا 47 درصدی آمار تصادفات و کاهش تصادفات رانندگان زیر 35 سال و بالای 65 سال کمک می‌کند.
• افزایش ایمنی عابرین پیاده و دوچرخه‌سواران: این رویکرد با تبدیل بخشی از خطوط مسافرتی به مسیر دوچرخه‌سواری، پیاده‌رو و جزایر پناهگاه منجر به افزایش ایمنی می‌شود. علاوه‌بر این، عبور عابرین پیاده از سطح مقطع سه لاینه ایمن‌تر از چهار لاینه است زیرا مسافت کمتری را طی می‌کند و مدت زمان کمتری در معرض خطر است.
• افزایش استفاده چندحالته از جاده: جاده باریک با تخصیص فضا به امکانات حمل‌ونقل فعال منجر به بهبود ارتباط بین عابر، دوچرخه و حمل‌ونقل عمومی می‌شود.
• ارتقای امنیت تقاطع عبور و مرور خیابان: با استفاده از این رویکرد، ترافیک کنار خیابان با خیال راحت‌تری به جاده اصلی می‌پیوندند زیرا خطوط کمتری برای عبور وجود دارد. این موضوع می‌تواند تاخیر در خیابان‌های فرعی را نیز کاهش دهد.
• کاهش هزینه‌ها: با اجرای هم‌زمان این طرح با پروژه‌های بازسازی می‌توانید کار را با حداقل هزینه تمام و هزینه ساخت پیاده‌رو و… را حذف کنید.
• افزایش کیفیت زندگی: جاده‌های باریک به افزایش ارزش املاک مجاور، زیست‌پذیر کردن فضاهای مشترک و افزایش فعالیت‌های تجاری نیز کمک می‌کنند.

باریک‌سازی جاده‌ای شامل تبدیل جاده چهار بانده به سه بانده مشتکل از دو مسیر رفت و برگشت مستقیم و یک مسیر گردش به چپ مرکزی است. این رویکرد با کاهش سرعت خودروها منجر به افزایش ایمنی جاده‌ای می‌شود. از طرف دیگر، تخصیص فضای مسافرتی به ساخت پیاده‌رو گسترده، پارکینگ حاشیه‌ای، مسیر مخصوص دوچرخه‌سواری، پارک مورب و… به ارتقای ایمنی عابرین پیاده و دوچرخه‌سواران نیز کمک می‌کند. اجرای هم‌زمان این طرح با پروژه‌های بازسازی نه تنها هزینه اضافه‌ای در پی ندارد، بلکه می‌تواند به کاهش هزینه ساخت پیاده‌رو، پارکینگ و… نیز کمک کند.