چگونه می‌توان از طریق فروش اوراق مشارکت در راستای توسعه راه‌های کشور و به سرانجام رساندن پروژه‌های عمرانی بهره برد؟

سابقه انتشار اوراق مشارکت نشان می‌دهد که این روش نه تنها در تنگناها بلکه در دوران گشایش اقتصادی هم از این حیث که می‌تواند جلب اعتماد عمومی و مشارکت اقتصادی را ارتقا دهد، حائز اهمیت است.

1 آذر, 1400

زمان تقریبی مطالعه 2 دقیقه

یکی از اقدامات دولت‌ها در مواقع تنگناهای اقتصادی فروش اوراق مشارکت است. این اوراق بهادار که از سوی دولت، شهرداری، شرکت‌های دولتی و خصوصی، برای تأمین اعتبار طرح‌های عمرانی یا زیرساختی منتشر می‌شود، در زمانی به کار می‌رود که بتوان از شرایط موجود بیش‌ترین بهره را برد. با این روش هم از سرگردانی نقدینگی در جامعه که خود منجر به بروز تورم و انواع مشکلات است جلوگیری شده و هم تولید افزایش می‌یابد. این اقدام یکی از فعالیت رایج دولت‌ها در زمان مشکلات اقتصادی است که به دلیل داشتن شرایط ویژه برای سرمایه‌گذاران از اهمیت زیادی برخوردار است.

اوراق مشارکت چیست

اوراق مشارکت در اصطلاح علم اقتصاد، نوعی از اوراق بهادار است که از سوی نهادهای حاکمیتی یا خصوصی، معتبر برای تأمین اعتبار طرح‌های مختلف منتشر می‌شود. اوراق بهادار با نام یا بی‌نامی است که به موجب قانون یا مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین ‌و برای تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرح‌های عمرانی- انتفاعی دولت مندرج در قوانین بودجه سالانه کشور یا برای تأمین منابع مالی لازم برای تهیۀ مواد ‌اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی توسط دولت، شرکت‌های دولتی، ‌شهرداری‌ها و مؤسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی و مؤسسات عام المنفعه و شرکت‌های ‌وابسته به دستگاه‌های مذکور، شرکت‌های سهامی عام و خاص و شرکت‌های تعاونی تولید منتشر می‌شود و دولت به سرمایه‌گذارانی که قصد مشارکت در اجرای طرح‌های‌ یاد شده را دارند از طریق عرضه عمومی واگذار می‌نماید.

انتشار و فروش اوراق مشارکت از سال ۱۳۷۳ به جز چند دوره‌ کوتاه (۱۳۸۷ و ۱۳۹۶)، رونـد رو بـه رشدی داشته است. در مجموع می‌توان گفت همواره استفاده از ابزار اوراق مشارکت برای تامین مالی طرح‌ها جذاب بوده و به خصوص در سال‌های اخیر با استقبال فراوانی روبرو شده، به طوری که تنها در سال ۱۳۹۸ رقمی بالغ بر ۸۲ هزار میلیارد تومان از این اوراق به فروش رسیده است.

یکی از ویژگی‌های اوراق مشارکت نسبت به دیگر اوراق‌های بهادار ضمانت پرداخت سود بوده که موجب می‌شود شخص دارنده اوراق از اطمینان کاملی در زمینه دریافت سود برخوردار است. به دلیل ناتوانی شرکت مورد نظر در تضمین سود، همیشه موسسات و بانک‌ها از سوی دولت به تضمین این سود می‌پردازند تا اطمینان کاملی را برای دارنده اوراق رقم زنند.

در گذشته مقرر بود اوارق قرضه و اسناد خزانه یک ساله باشد به این معنا که ابتدای سال که خزانه خالی است، این اوارق به فروش رسد و در پایان سال و پس از افزایش درآمدها، خزانه اوارق را تسویه کرده و آنها را خریداری کند اما این اوراق به اوراق مالی چندین ساله تبدیل شد. در حال حاضر اعتبارات موردنیاز پروژه‌های عمرانی با فروش اوراق تامین می‌شود، اوراقی که بازپرداخت آن دو، سه یا چهار ساله هستند و به دولت‌های بعدی منتقل می‌شود.

سود اوراق هنگامی پروژه یا طرح عمرانی به پایان می‌رسد توسط دولت به حساب دارنده به شکل علی الحساب واریز می‌شود. همچنین اگر سود پروژه در سطح سود اوراق نباشد برای جبران ما به التقاوت ضامن اوراق مشارک باید به جبران آن بپردازد و در این مشکلی متوجه دارنده یا همان خریدار اوراق نیست. بنابراین باید بیان داشت که اوراق مشارکت به عنوان یک ابزار مالی ارزش بیشتری در قیاس با سایر اوراق دارد زیرا از تضمین بهتری بهره می‌برد که موجب اطمینان افراد نسبت به این اوراق خواهد شد.

منابع :