حمل و نقل عمومی در کشورهای در حال توسعه
بررسی عوامل بحران زا بر کیفیت حمل و نقل عمومی کشورهای در حال توسعه و مطالعه راه حل ها
با افزایش جمعیت در شهرهای بزرگ کشورهای در حال توسعه و نبود زیرساخت‌های کافی برای برآورده کردن تقاضا، خدمات و سرویس‌های ارائه دهنده حمل و نقل عمومی، مشکلات زیادی پیشروی خود دارند. در این متن به بررسی عوامل تاثیرگذار بر کیفیت حمل و نقل عمومی در کشورهای در حال توسعه می‌پردازیم.
عوامل مشترکی در کشورهای در حال توسعه، باعث ایجاد بحران در حمل و نقل عمومی شهرهای بزرگ این کشورها شده است. رشد کلی جمعیت و افزایش شهرنشینی منجر به رشد سریع شهرهای بزرگ شده است که تحت تأثیر جهش ناگهانی تقاضای سفر قرار گرفتهاند. در اکثر کشورهای درحال توسعه عرضه زیرساخت‌ها و خدمات حمل‌ونقل در مقایسه با تقاضا بسیار عقب‌تر بوده است. منابع مالی بخش عمومی، به طور کلی، آنقدر محدود است که بودجه برای بهبود حمل و نقل به طرز تاسف باری ناکافیست. بیشتر امکانات و وسایل حمل و نقل عمومی بسیار فراتر از ظرفیت طراحی‌شان استفاده می‌شوند.
علاوه بر این، تسهیلاتی برای عابران پیاده و دوچرخه سواران در اکثر شهرهای بزرگ این کشورها عملاً وجود ندارد، بنابراین آن‌ها را مجبور می‌کند تا از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند. از دیگر دلایل بحران حمل و نقل عمومی، نابرابری سطح درآمد افراد است. مشکل پایین بودن درآمد سرانه در کشورهای در حال توسعه با نابرابری شدید درآمد همراه است. ده درصد ثروتمندترین افراد معمولاً بیش از نیمی از کل درآمد ملی را به دست می‌آورند.
در کشور هند بسیاری از جمعیت به قدری فقیر هستند که اصلاً نمی‌توانند حمل و نقل موتوری داشته باشند و باید تا سه یا حتی 4 ساعت در روز را برای سفر صرف کنند. همچنین در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، سیاست‌ها و بودجه‌بندی‌ها در راستای نیاز اکثریت افراد ایجاد نمی‌شوند و در بیشتر مواقع این بودجه‌ها صرف نیازهای اقلیت پردرآمد است.
به عنوان مثال در کشور هند، سهم نامتناسبی از بودجه دولتی صرف تسهیل مالکیت و استفاده از خودروهای شخصی می‌شود، در حالی که نیازهای عابران پیاده و دوچرخه سواران که عمدتاً افراد کم درآمد هستند، نادیده گرفته می‌شود. به طور مشابه، حمل و نقل عمومی بودجه یا اولویت ترافیکی مورد نیاز خود را دریافت نمی‌کند چراکه اقلیت پردرآمد از آن‌ها استفاده نمی‌کنند.
اگرچه ماهیت و گستره مشکلات حمل و نقل از کشوری به کشور دیگر متفاوت است، تقریباً همه کشورهای در حال توسعه از موارد زیر رنج می‌برند:
– توسعه بی‌رویه در حاشیه و حومه شهر بدون زیرساخت‌های کافی حمل و نقل و سایر خدمات عمومی
– عدم نگهداری مناسب از راه‌ها
– افزایش سریع مالکیت و استفاده از خودروهای شخصی و موتورسیکلت‌ها
– امکانات نامناسب جادهای برای اتوبوس‌ها و دیگر وسایل حمل و نقل عمومی جادهای
– افزایش تلفات جادهای به ویژه در موتورسواران
– حمل و نقل عمومی بیش از حد شلوغ، کند، ناهماهنگ و ناکارآمد
کشور هند یکی از کشورهایی است که از تمام این مشکلات حمل و نقلی رنج می‌برد. پرداختن به این مطالعه، مشاهده روندها و دلایل موجود همچنین راه‌های افزایش کیفیت حمل و نقل عمومی، میتواند برای دیگر کشورها نیز مفید باشد. در ادامه ارتباط تنگاتنگ حمل‌ونقل عمومی با آلودگی محیط زیست و ترافیک را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
آلودگی محیط زیست
آلودگی صوتی، هوا و آب همگی از مشکلات جدی شهرهای هند هستند و منابع حمل و نقل در هر سه نوع نقش دارند. معتبرترین و جامع‌ترین آمار مربوط به آلودگی هواست. سطح غلظت آلودگی هوا برای ذرات معلق (SPM) و ذرات معلق قابل تنفس (RSPM) بسیار زیاد است و علاوه بر محدودیت‌های سازمان جهانی بهداشت، محدودیت‌های کشور هند را نیز رد کرده‌اند. بیشتر پیشرفت‌های اخیر در کاهش آلودگی هوا از طریق قوانینیست که به سوخت‌های پاک‌تر نیاز دارند.
همچنین بهبود بیشتری از تغییر گسترده به وسایل نقلیه جدیدتر با موتورهای آلاینده کمتر حاصل خواهد شد. این نکته حائز اهمیت است که غیرقانونی کردن وسایل نقلیه قدیمی‌تر که آلاینده بیشتری تولید می‌کنند، میتواند عواقب منفی برای افرادی داشته باشد که برای تحرک و همچنین اشتغال به آن‌ها نیاز دارند.
ازدحام جاده‌ها
تراکم ترافیک احتمالاً مشهودترین و فراگیرترین مشکل حمل و نقل است که روزانه شهرهای هند را آزار می‌دهد. برای مثال، میانگین سرعت جادهای برای وسایل نقلیه موتوری در شهر بمبئی از سال 1962 تا 1993 به نصف کاهش یافت و از 38 کیلومتر در ساعت به تنها 15 تا 20 کیلومتر در ساعت رسید. در شهر دهلی، میانگین سرعت خودرو از 20 تا 27 کیلومتر در ساعت در سال 1997 به تنها 15 کیلومتر در ساعت در سال 2002 کاهش یافت. علاوه بر این، ساعات اوج در دهلی اکنون 5 ساعت طول می‌کشد: از ساعت 8:30 تا 10:30 صبح و از ساعت 4:30 تا 7:30 عصر.
ازدحام ترافیک برای مسافران خسته کننده و وقت گیر است. با پراکندگی بیشتر شهرهای هند به سمت بیرون، میانگین مسافت سفر افزایش یافته است. همراه با سرعت کمتر سفر، پراکندگی حومه شهر میزان زیادی میانگین زمان سفر را افزایش داده است، که اکنون به 2 یا 3 ساعت در روز برای سفر به محل کار و بازگشت به محل کار می‌رسد.
در حالی که وضعیت حمل و نقل در شهرهای به سرعت در حال رشد هند چالش برانگیز است، اما ناامیدکننده نیست. در واقع، دولت‌های محلی، ایالتی و ملی می‌توانند بلافاصله اقدامات قاطعی را انجام دهند که وضعیت را تا حد زیادی بهبود بخشد یا حداقل از بدتر شدن آن جلوگیری کند. شماری از اقدامات در زیر آورده شده است:
1 . بهبود حق عبور برای عابران پیاده و دوچرخه سواران
عابرین پیاده و دوچرخه سواران در سراسر جهان از آسیب پذیرترین گروهی هستند که از خدمات جادهای استفاده می‌کنند. به همین دلیل، در بسیاری از کشورهای اروپای غربی، تسهیلات فراوانی برای این گروه مشخص در نظر گرفته می‌شود. مانند پیاده‌روهای عریض، گذرگاه‌ها، مسیرهای دوچرخه سواری، علائم راهنمایی و رانندگی دوچرخه سواری، اصلاحات تقاطع‌ها (لامپ‌های مشخص، سطوح برجسته، روشنایی ویژه)، مناطق عاری از خودرو و محله‌های سرعت محدود برای مثال در اطراف مدرسه‌ها.
2 . بهبود مدیریت ترافیک
بهبود مدیریت ترافیک در تمام شهرهای هند برای کاهش هرج و مرج ترافیک فعلی ضروری است. بزرگترین شهرهای هند اخیراً از پیشرفت‌های اندکی در مدیریت ترافیک از طریق معرفی فناوری پیشرفته‌تر و اجرای دقیقتر مقررات ترافیکی بهره‌مند شده‌اند.
3 . بهبود خدمات نقلیه عمومی
بهبود خدمات حمل و نقل عمومی نیز ضروری است. پیشرفت قابل توجهی در این زمینه حاصل شده است، اما به بهبودهای بسیار بیشتری نیاز است. برای مثال، سیستم‌های راه آهن و مترو حومه شهر در حال گسترش و هماهنگی بهتر در بزرگترین شهرهای هند هستند.
منبع:
Urban transport crisis in India – ScienceDirect
