مهندس مهدی مخبر: امکانات متنوع مرکز مدیریت راه‌ها در نشریه راهنمود متبلور می‌شود
مصاحبه تحریریه راهنمود با مهندس مهدی مخبر، معاون مرکز مدیریت راه‌های کشور در خصوص شرح اهدافی که نشریه راهنمود دنبال می‌کند.
مرکز مدیریت راه‌های کشور (سامانه۱۴۱)، با هدف بهينه‌سازي بهره‌برداري از راه‌هاي كشور و حداقل کردن تاخير در جريان ترافيك جاده‌اي شكل گرفت. اين مركز كه سال‌ها عنوان “اطلاعات راه‌ها” را يدك مي‌كشيد، مسئوليت اوليه اطلاع رساني از وضعيت راه‌هاي كشور را به عهده داشته و از دوربین‌های یکپارچه موجود در جاده‌های ایران بیشترین استفاده را می‌برد.
این دوربین‌ها که با طرح سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای کشور تعدادشان از مرز 2500 دوربین ثبت تخلفات عبور و مرور و نظارت تصویری (810 دوربین نظارت تصویری و بیش از 1700 دوربین ثبت تخلفات عبور و مرور) گذشته و بناست در آینده نزدیک چندصد دوربین جدید به آنها اضافه شود، امروزه تمام محورهای شریانی و نقاط مهم حمل و نقل کشور را به شکل جزیی زیر ذره‌بین خود قرار داده‌اند.
مرکز مدیریت راه‌ها در کنار این دوربین‌ها، 2471 ترددشمار نیز در مسیرهای مختلف شریانی ایران نصب کرده است که نتیجه همه این سامانه‌ها ارائه‌ی امکانات گسترده و اطلاع‌رسانی در سامانه جامع 141 است.
در شرایطی که بسیاری از نقشه‌خوان‌ها و برنامه‌های ترافیکی خارجی در ایران نقشی محوری پیدا کرده‌اند، سامانه ۱۴۱ نیز با استفاده از امکانات داخلی، فضایی را به وجود آورده که در آن تمام ابعاد مورد نیاز یک مسافر در جاده‌های ایران تامین می‌شود. این اطلاعات برخلاف سامانه‌ای مانند گوگل که از اطلاعات گوشی‌های تلفن همراه استفاده می‌کنند، با استفاده از دوربین‌های نظارت تصویری و دستگاه‌های ترددشمار و … به مردم عرضه می‌شود.
سامانه ۱۴۱ امروزه در تمامی استان‌های کشور امکانات نظارتی و اطلاع‌رسانی دارد و به طور میانگین در هر ۴۰ تا ۵۰ کیلومتر یکی از تجهیزات ترافیکی خود را نصب کرده و از آنها اطلاعات به دست می‌آورد.
یکی از اصلی‌ترین کارایی‌های سامانه جامع 141 که شاید کمتر مورد استفاده مردم قرار گرفته است، اطلاعات ارائه شده در بخش «نقشه برخط» است. در این حوزه مسافران می‌توانند اطلاعات مربوط به هر استان را به صورت مجزا پیدا کنند. این بخش آخرین وضعیت ترافیکی هر یک از محورهای اصلی ارائه شده (بر مبنای اطلاعات دستگاه‌های ترددشمار) و آخرین وضعیت رفت و آمد در این محورها را به مسافران اطلاع می‌دهد.
به علاوه این سامانه امکاناتی چون دریافت تصاویر مربوط به دوربین‌های نظارتی قرارگرفته در هر محور را برای عموم فراهم آورده است و پیش از عزیمت به مقصد، شرایط هر یک از جاده‌ها به طور دقیق برای آنها مشخص می‌شود. البته با توجه به محدودیت سرعت اینترنت در حال حاضر امکان ارائه فیلم این دوربین‌ها وجود ندارد؛ اما تصاویر هر دوربین پس از چند دقیقه تعویض شده و اطلاعات جدید را به مردم عرضه می‌کند.
مسئولان این مرکز معتقدند: اگر مردم پیش از عزیمت به سفر، این اطلاعات را کسب کنند، قطعا امکان مدیریت بار ترافیکی جاده‌ها وجود خواهد داشت. این سامانه در حال حاضر زمان تخمینی سفر را نیز به مسافران ارائه می‌کند. جاده چالوس که میانگین سفر در حالت عادی آن ۱۷۵ دقیقه است گاهی به بالای ۷۷۰ دقیقه نیز می‌رسد و از این رو مسافر می‌تواند پیش از ورود به هر جاده زمان تقریبی خود را محاسبه کند.
در کنار اطلاعات ترافیکی ارائه شده از سوی مرکز مدیریت راه‌ها به مردم، اطلاعات دقیق تعمیرگاه‌ها، پمپ‌های بنزین، مراکز استراحتگاهی، مجتمع‌های خدماتی-رفاهی و اطلاعات دقیق امداد خودروهای فعال در جاده و جایگاه‌های سوخت نیز در این سامانه ارائه می‌شود.
از سوی دیگر فضایی نیز برای دریافت گزارش خرابی‌های احتمالی در جاده‌ها، شکایات در بخش حمل و نقل بار و مسافر فراهم شده که هر یک از آنها پس از ثبت به مسئول مربوطه در بخش‌های مختلف وزارت راه و شهرسازی در امور استانی و ستادی عرضه می‌شود و تا زمانی که گزارش رسمی مسئول این حوزه دریافت نشده و به ثبت کننده شکایت ارائه نشود، این فرآیند ادامه خواهد داشت.
کلیه‌ی این امکانات به طور جامع در سامانه ۱۴۱ و اپلیکیشن تلفن همراه به مردم عرضه می‌شود؛ اما در کنار آن همچنان سامانه تلفنی ۱۴۱ نیز از سوی مردم با استقبالی قابل توجه مواجه شده است.
با رشد امکانات زیرساختی مرکز مدیریت راه‌ها و بالا رفتن توان ارائه خدمات به مردم در بخش‌های مختلف راهی، به نظر می‌رسد سامانه‌ای که در طول سال‌های قبل تنها با عنوان یک سامانه پاسخگویی تلفنی مشهور بود، جای خود را در بخش‌های مختلف سفرهای مردم باز کرده است، هرچند هنوز گام‌های قابل توجهی باقی‌مانده تا بتوان به رقابت با فعالان این حوزه در فضای بین‌المللی دست یافت.
چندی است سامانه ۱۴۱ برای ارائه بهتر خدمات به مشتریان نشریه‌ای را تحت عنوان « راهنمود» در اختیار مخاطبان قرار داده است تا اخبار به صورت لحظه‌ای و گزارش‌ها در کیفیت قابل توجهی ارائه شود. به همین بهانه گفتگویی با «مهندس مهدی مخبر»، معاون مرکز مدیریت راه‌های کشور در رابطه با چشم‌انداز و مسیری که نشریه راهنمود در پیش خواهد گرفت، داشتیم. در ادامه مشروح صحبت‌های وی را بخوانید.
آقای مهندس به عنوان سوال اول کمی در رابطه با نشریه راهنمود و اهداف و چشم‌اندازی که دارد، برایمان صحبت کنید. به طور کلی بفرمایید نشریه راهنمود با چه هدفی ارائه می‌شود؟
مرکز مدیریت راه‌های کشور از سال 1354 تحت عنوان مرکز بی سیم فعالیت کرده و تا سال 1387 در ادارات راه و ترابری سابق تحت عنوان “واحد اطلاعات راه‌های کشور” فعال بوده است و از آنجا به بعد وظیفه اطلاع‌رسانی و پاسخگویی به مردم را با عنوان “مرکز مدیریت راه‌های کشور” برعهده گرفته است. این مرکز زمینه‌های مختلفی مانند ارائه وضعیت ترافیکی، وضعیت جوی راه‌ها و اطلاع‌رسانی در رابطه با شرایط کلی راه‌ها را بر عهده دارد. مرکز مدیریت راه‌ها از سالن‌های عملیاتی تشکیل شده است که شامل مرکز پاسخگویی و دپارتمان حمل و نقل است. در واقع مرکز مدیریت راه‌ها مسئولیت اطلاع‌رسانی در حوزه وضعیت راه‌های کشور را بر عهده دارد که شامل اطلاع‌رسانی در مورد آخرین راه‌ها و رخدادهای جاده‌ای، محدودیت‌های تردد، شرایط آب و هوایی و درواقع افزایش آگاهی از وضعیت راه‌ها برای هموطنان قبل از سفر و ایجاد امکان مدیریت سفرها است.
در همین راستا امکانات متنوعی در مرکز مدیریت راه‌ها پیش‌بینی شده است. این امکانات عبارتند از تلفن 141 که شش شماره برای آن پیش‌بینی شده است و خدماتی مانند دریافت آخرین وضعیت ترافیکی راه‌ها، آخرین وضعیت جوی، محدودیت تردد، دریافت مسیر تردد بین شهرها، ارتباط با کارشناسان پاسخگو، طرح شکایات و پیشنهادات ارائه می‌کند. این واحدهای پاسخگویی در استان ها در 32 اداره کل هم فعالیت می‌کنند . برای پاسخگویی بهتر تعداد خط‌های تماس از 4 خط به 30 خط و سیستم‌ها از آنالوگ به دیجیتال ارتقا پیدا کرده است. اطلاع‌رسانی متنوعی هم در وب سایت 141 دیده شده و نقشه به روز شبکه راه‌های کشور بر روی این سایت قرار داده شده است. نمایش تصاویر دوربین‌های نظارتی به صورت برخط وجود دارد و هر 5 دقیقه به‌روزرسانی می‌شود و هموطنان می‌توانند جهت حرکت خودروها را مشاهده نمایند. اخبار و آمارها به صورت مرتب در سایت 141 اطلاع‌رسانی می‌شود.
امکانات بین راهی و حتی پیش بینی هواشناسی هم در سایت وجود دارد. مخاطبان می‌توانند با استفاده از بستر سایت 141 کریدورهای مهم مسیر پرتردد در این سایت به صورت آنلاین بررسی کنند. این اطلاعات هم در اپلیکیشن 141 در تلفن های همراه قابل رویت است. در کنار این خدمات یک سری امکانات و تجهیزات هوشمند در نظر گرفته شده است که می‌تواند به بهبود گزارش‌های ارائه شده کمک کند. یکی از این امکانات تردد شمارها هستند. دوربین های نظارت تصویری، دوربین‌های ثبت تخلف عبور و مرور و تابلوهای پیام متغیر (VMS) از دیگر تجهیزات هوشمند به شمار می‌روند. این تجهیزات توسط نرم افزارهای مختص خودشان تحلیل، شناسایی تخلف و رصد جاده‌ها را انجام می‌دهند.
امکانات متنوعی که در مرکز مدیریت راه‌ها مشاهده می‌کنید درسایت 141 تبلور پیدا کرده و نیاز است که مرتب به مردم نمایش داده شود و مردم از این خدمات اطلاع داشته باشند. برای شناخت بیشتر مردم نسبت به خدمات و محصولاتی که مرکز مدیریت راه‌ها در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد، از روش‌هایی مانند مصاحبه ها، تبلیغات رسانه‌ای، نصب بنرها و … استفاده می شود؛ اما برای شناخت بیشتر مردم نسبت به خدمات ذکر شده باید نشریه‌ای با محوریت فعالیت‌های مرکز راه‌اندازی می‌شد که علاوه بر شناخته شدن و معرفی بیشتر خدمات، بازدید از سایت 141 افزایش یابد و توجه کاربران به سایت 141 و امکانات آن جلب شود.
مهم‌ترین هدف نشریه راهنمود همین موضوع بود که به صورت فاز به فاز به سمت اهداف حرکت می‌کنیم.
برای رسیدن به این هدف‌ها از چه بسترهایی استفاده می‌کنید؟
برای اینکه نشریه از نظر محتوایی در درجه قابل قبولی قرارگیرد، یک سری مقالات به روز دنیا در زمینه ترافیک و ایمنی در سایت قرار داده می‌شود که منابع قابل توجهی از دانش و تکنولوژی‌های روز است. این بخشی از رسالت سایت است که افراد و متخصصین حوزه می‌توانند از آن آگاهی پیدا کنند. یک بخش دیگر تحلیل‌هایی است که در زمینه ایمنی، ترافیک، تخلفات و … انجام می‌دهیم تا مردم هم در جریان این تحلیل ها قرار بگیرند؛ البته این موضوع صرفا یک بحث داخلی نیست و نباید کاربرد بین دستگاهی داشته باشد، باید بتوانیم یک بخشی را با زبان ساده آماده کنیم تا برای مردم قابل فهم باشد و بخش دیگر هم بخش اخبار و اطلاعیه‌ها است که در سایت 141 قرار گرفته است. در تلاش هستیم این اخبار و اطلاعیه ها به روز رسانی شود. این اخبار با سرعت قابل توجهی به‌روزرسانی می‌شود. برای مثال اخبار مربوط به جاده‌ها به خصوص در فصل زمستان باید به صورت لحظه‌ای دراختیار مخاطبان قرارگیرد. انشالله با این اهداف نشریه راهنمود بتواند یکی از بهترین نشریه‌های علمی، خبری و تحلیلی باشد و هم اینکه سایت 141 در حوزه خودش بتواند حرف اول را بزند.
در صحبت‌های خود به این موضوع اشاره کردید که در تلاش هستید سایت 141 در حوزه خودش به عنوان یک رسانه پیشرو معرفی شود، چه برنامه‌های علمی و اجرایی برای به ثمر نشستن این موضوع در نظر گرفته‌اید؟
برای اینکه این خواسته به ثمر بنشیند در سه بخش کلی حرکت کرده‌ایم.
بخش اول، تولید محتوا در رابطه با آخرین تحلیل‌ها و تکنولوژی‌ها در زمینه ترافیک و ایمنی و حمل و نقل است. سعی می‌کنیم این مقالات معتبر خارجی را به زبان فارسی ترجمه کنیم و در بخش دیگر مقالاتی در این زمینه توسط متخصصین و دانشگاهیان تهیه و تولید شود که این اطلاع‌رسانی به متخصصان دانشگاهی و کارشناسان ستادی و استانی انجام داده‌ایم تا در این زمینه با ما همکاری کنند و مقالات و مطالب تخصصی خود را برای ما بفرستند.
قسمت دوم، گزارش‌ها و مقالاتی است که مرتب تهیه می‌شود. این گزارش‌ها بعضا هفتگی، ماهانه و یا به صورت سالانه تهیه می‌شود. به صورت نمونه درگزارش‌های هفتگی وضعیت تردد کشور به صورت مرتب منتشر می‌شود. این گزارش‌ها هفته به هفته تهیه می‌شوند و به محض آماده‌سازی بر روی سایت قرار می‌گیرند.
در ایام تعطیلات قاعدتا وضعیت و الگوی ترافیک عوض می‌شود، اگر کرونا نباشد با افزایش شدید ترددها مواجه هستیم و اگرکرونا باشد با اعمال محدودیت،ها رو به رو هستیم و این تحلیل‌ها و آنالیزها می‌تواند برای مردم و مخاطبان جالب باشد.
نمونه دیگر، گزارش‌های تحلیلی تصادفات است که برای ارتقا ایمنی و فرهنگسازی در راستای آن ایجاد می شود. این مطالب می‌تواند نمونه‌ای از گزارش‌های جذابی باشد که بر روی سایت قرار می‌گیرد.
بخش سوم گزارش‌هایی است که وضعیت تردد روزانه در محورهای مهم را بررسی می‌کند. محدودیت‌ها و یا کارگاه‌های جاده‌ای، وضعیت جوی خاصی و مشکلات راه‌ها را نشان می‌دهد، این گزارش‌ها به صورت روزانه در سایت قرار می‌گیرد تهیه و انتشار این گزارش‌ها کمک بسیار وافر می‌کند که نشریه راهنمود راه خودش را درفضای رسانه‌ای و علمی کشور باز کند.
برای اینکه یک محصول موفق باشد نوآوری یک اصل به شمار می‌رود. نشریه راهنمود به عنوان یک محصول اگر بخواهد مسیرنوآورانه و خلاقانه‌ای را در پیش بگیرد، چه باید کرد؟ شما چه برنامه‌هایی برای آن در نظر گرفته‌اید؟
به نظرم یکی از مهم‌ترین موارد موفقیت در یک نشریه و یا سایت به‌روز نگه‌داشتن آن است. یعنی اینکه اخبار و گزارش‌ها منسوخ نباشند؛ اگر می‌خواهیم مخاطبان را جذب کنیم باید تحلیل‌های به‌روز ارائه کنیم. داشتن صداقت در ارائه آمار و گزارش‌ها هم یک اصل به شمار می‌رود. باید تا جایی که می‌توانیم گزارش‌ها به‌روز و بر مبنای اطلاعات صحیح منتشر شوند. در واقع بحث صداقت و به‌روزرسانی، دو رکن اساسی برای پویا ماندن سایت است.
برای اینکه «راهنمود» به یک نقطه تعادلی برسد بدون شک با چالش‌های علمی و اجرایی بسیاری رو به رو هستیم به نظر شما این چالش‌ها کدام هستند و راه‌های برون رفت از این چالش‌ها چیست؟
چالش‌هایی که بسیاری از بخش های کشور با آن مواجه هستند، اخذ داده و اطلاعات است به خصوص مرکز مدیریت راه‌ها بیشتر با این معضل مواجه است. برای مثال بخش مهمی از داده‌های قابل تحلیل، داده های مربوط به تصادفات است. یک سامانه ثبت وقایع وجود دارد که پلیس، اورژانس و هلال احمر و سایر سازمان‌ها، اتفاقات رخ داده در جاده‌ها را ثبت می‌کنند. درتحلیل وقایع مربوط به تصادفات، مهم است که گردش کامل اطلاعات برقرار باشد و مشکلی پیش نیاید و این اطلاعات به موقع به دست مرکز مدیریت راه‌ها برسد و همچنین اطلاعات ارائه شده، قابل تحلیل باشد. بخشی از اطلاعات ممکن است مربوط به حوزه‌هایی باشد که مدیریت آن در دست مرکز مدیریت راه‌ها نیست.
برای مثال بخشی از اطلاعات مربوط به آخرین آمار فوت شدگان است. این آمار مربوط به پزشکی قانونی است. اطلاعاتی که پلیس ثبت می‌کند، اطلاعات سر صحنه است و مرکز مدیریت راه‌ها اطلاعات دقیقی از مشخصات و ویژگی‌های افراد سانحه دیده ندارد اگر بخواهیم یک گزارش و تحلیل داده روی ایمنی داشته باشیم حتما دسترسی به گزارش‌های پزشکی قانونی نیاز است. برای ارائه یک گزارش قابل اتکاء در حوزه‌های مختلف به آمارها و گزارش‌های سایر نهادها و سازمان‌ها نیاز داریم.
