استفاده از سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند چه تاثیراتی بر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای دارد؟
استفاده از سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند منجر به کاهش زمان سفر و در نتیجه کاهش انتشار دی‌اکسیدکربن می‌شود.
آمارها نشان می‌دهد که سیستم‌های حمل‌ونقل عامل انتشار حدود یک‌سوم گازهای گلخانه‌ای منتشرشده در جهان هستند. بنابراین کاهش سهم این سیستم می‌تواند تاثیری شگرف بر حفظ محیط‌زیست بگذارد. هوشمندسازی حمل‌ونقل منجر به مدیریت ترافیک، بهبود تحرک وسایل‌نقلیه، افزایش ایمنی، کاهش تراکم ترافیک، کاهش زمان سفر و به تبع آن کاهش مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود.
یکی از عوامل موثر بر توسعه اقتصادی و رفاه اجتماعی سیستم حمل‌ونقل است. اما استفاده بی‌رویه از وسایل‌نقلیه، بار شدیدی بر زیرساخت‌های این سیستم وارد می‌کند. تراکم ترافیک به ایمنی راه‌ها و محیط‌زیست نیز آسیب وارد کرده است. بنابراین افزایش آلودگی‌های زیست‌محیطی یکی از چالش‌های پیش روی این صنعت بشمار می‌رود. برای مقابله با این چالش تمهیداتی اندیشیده شده است. یکی از مهم‌ترین ابزارهای درنظر گرفته‌شده برای رفع مشکل موجود، بکارگیری سیستم حمل‌ونقل هوشمند است که در ادامه بیشتر به این موضوع می‌پردازیم.
تاثیر سیستم حمل‌ونقل هوشمند بر محیط‌زیست
به‌طورکلی، راه‌های مختلفی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از شبکه حمل‌ونقل وجود دارد. به عنوان مثال با افزایش بهره‌وری سوخت خودرو از طرق مختلف مانند کاهش وزن آن، جایگزینی سوخت‌های فسیلی با سوخت‌هایی مانند اتانول که کربن کمتری دارند و استفاده از خودروهای الکتریکی می‌توان به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای تا حد زیادی امیدوار شد. امروزه یک مولفه کلیدی دیگر برای تحقق این مهم تحت عنوان حمل‌ونقل هوشمند موردتوجه قرار گرفته است.
سیستم حمل‌ونقل هوشمند شامل مجموعه‌ای از دستاوردهای فناوری اطلاعات مانند سیستم‌های کنترل هوشمند تقاطع‌ها، نمایشگرهای هشداردهنده سرعت، سامانه اخذ خودکار عوارض جاده‌ای، تابلوهای هشداردهنده و خبری، سامانه ثبت خودکار تخلفات راهنمایی و رانندگی، سیستم اطلاع‌رسانی لحظه‌ای شبکه حمل‌ونقل، مسیریاب‌های مبتنی بر فاکتورهایی چون ترافیک و… است. این نوع سیستم‌ها بدون نیاز به حضور مستمر نیروی انسانی از بهره‌وری بالایی برخوردار هستند و در نتیجه منجر به بهبود کیفیت زندگی و مدیریت صحیح ترافیک می‌شوند. کنترل ترافیک با استفاده از این ابزار، مصرف انرژی و انتشار دی‌اکسیدکربن را تا حد قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
راهکارهای کاهش گازهای گلخانه‌ای چیست؟
مطالعات نشان داده‌اند که اگر با استفاده از ابزارهای کنترل ترافیک هوشمند در خطوط ویژه بتوانیم عبور اتوبوس‌های شهری و تاکسی‌ها را در اولویت قرار دهیم، زمان سفر کاهش و جریان ترافیک تندتر می‌شود. در نتیجه به کاهش مصرف سوخت و انتشار آلاینده‌ها دست می‌یابیم. علاوه‌براین، سایر دستاوردهای شبکه هوشمند جاده‌ای نیز می‌توانند در این مسیر موثر واقع شوند. به عنوان مثال، درگاه‌های پرداخت اتوماتیکی که در انتهای بزرگراه‌ها نصب می‌شوند به دوربین‌هایی مجهز هستند که از پلاک وسایل‌نقلیه هنگام عبور از درگاه عکس گرفته و مقدار عوارض خودرو را باتوجه به مسافت طی‌شده به پلاک خودرو اختصاص می‌دهند. بدین‌ترتیب دیگر خبری از صف‌های کند خودروها هنگام خروج از بزرگراه‌ها برای پرداخت عوارض نیست و جریان ترافیک سیر عادی خود را طی می‌کند.
علاوه‌براینها، استفاده از خودروهای خودمختار برای انتقال مواد و کالا از نظر زمان انتقال، تحویل و صف می‌تواند نسبت به رویکرد موجود بهره‌وری بیشتری داشته باشد. در کل باید بگوییم که طبق مطالعات انجام‌شده، با استفاده از سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند می‌توان میزان مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌ای را 5 تا 15 درصد کاهش داد.
در واقع، در اثر سوختن هر لیتر بنزین تقریباً 23/2 کیلوگرم دی‌اکسیدکربن تولید می‌شود. با این حساب اگر تعداد خودروهای عبوری و زمان سفر آن‌ها در یک مسیر مشخص را بررسی کنیم، می‌توانیم حجم دی‌اکسیدکربن منتشرشده در مسیر موردنظر را تخمین بزنیم که قطعاً عدد قابل‌توجهی خواهد شد. حال اگر با راهکارهای گفته‌شده از جمله هوشمندسازی سیستم جاده‌ای بتوانیم از بار ترافیک و زمان سفر بکاهیم، در حقیقت از انتشار حجم زیادی از آلاینده‌ها جلوگیری کرده‌ایم.
در دنیای امروز، کلان‌شهرها با مشکلاتی از قبیل مصرف بی‌رویه انرژی، آسیب‌های جسمی، روحی و مالی ناشی از تصادفات جاده‌ای، اتلاف وقت و مشکلات زیست‌محیطی مواجه هستند. از این رو، مدیران شهری به دنبال راهکاری برای مقابله موثر با آن‌ها می‌باشند. هوشمندسازی شبکه حمل‌ونقل یکی از این راهکارها است. هوشمندسازی سیستم حمل‌ونقل منجر به جمع‌آوری، پردازش و توزیع داده‌های ترافیکی به منظور ارتقای ایمنی، صرفه‌جویی اقتصادی و کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی می‌شود.
شایان ذکر است که هوشمندسازی فقط مختص شبکه‌های جاده‌ای نیست، بلکه در شیوه‌های هوایی، دریایی و راه‌آهن نیز قابل اجرا است؛ به گونه‌ای که ضمن حفظ ایمنی و بهبود کارایی، ارزان‌تر از رویکردهای موجود نیز تمام شود. بنابراین با یک بار اختصاص بودجه برای فراهم‌کردن زیرساخت‌های یک شبکه هوشمند حمل‌ونقل می‌توان برای یک عمر از کارایی و صرفه اقتصادی آن بهره برد. به خصوص که با کاهش مصرف انرژی نیز نقشی پررنگ از نظر اقتصادی ایفا خواهد کرد و مهمتر از هر چیزی محیط‌زیست ما را سبزتر نگاه خواهد داشت.
