همه چیز درباره اثرات استفاده از موبایل هنگام رانندگی
بررسی اثر استفاده از تلفن همراه و کار با مسیریاب‌ها بر کاهش کیفیت رانندگی
با همه گیر شدن استفاده از تلفن‌های همراه و همچنین استفاده از اپلیکیشن‌های مسیریاب آنلاین مانند مسیریاب بلد و نشان در هنگام رانندگی، مهم است که بدانیم این وسایل چه تاثیراتی بر کیفیت و ایمنی رانندگی افراد دارد.
مطالعات نشان می‌دهد که رانندگان می‌توانند با کنش‌های تطبیقی و رفتارهای جبران کننده (که به طور مفصل در متن قبلی توضیح داده شد) توجه خود را علاوه بر رانندگی به دیگر اعمال نیز جلب کنند. اما در شرایطی خاص این کنش‌های تطبیقی و رفتارهای جبران کننده، دیگر پاسخگو نیستند و باعث کاهش کیفیت رانندگی می‌شوند. پتانسیل یک عمل غیر از رانندگی برای پرت کردن حواس رانندگان به برخی ویژگی‌های آن عمل و راننده بستگی دارد؛ مانند پیچیدگی عمل، نیازهای فعلی راننده، تجربه و مهارت راننده و همچنین تمایل راننده به درگیرشدن در آن عمل.
برای مثال استفاده از موبایل و تلفن همراه هنگام رانندگی می‌تواند دارای سطوح پیچیدگی متفاوتی باشد. حتی موضوع مکالمات تلفنی نیز می‌تواند تاثیرات متفاوتی بر عملکرد راننده بگذارد.
استفاده از تلفن همراه و هنذفری‌ها:
تحقیقات زیادی در کشورهای آمریکا، انگلیس، برزیل و استرالیا، نشان داد که استفاده و به دست گرفتن موبایل و تلفن همراه هنگام رانندگی، کیفیت رانندگی را شدیدا کاهش می‌دهد بنابراین در این کشورها استفاده از موبایل و تلفن همراه ممنوع اعلام شد.
در تحقیقات بعدی علاوه بر استفاده فیزیکی از موبایل و تلفن همراه، تاثیر ذهنی مکالمات تلفنی نیز بررسی شد و به این نتیجه رسیدند که استفاده از هنذفری‌ها نیز کمکی به جلوگیری از حواس پرتی رانندگان نمی‌کند و در واقع تاثیر اصلی موبایل بر ذهن راننده است.
آزمایش‌ها نشان دادند که هنگامی که رانندگان در حال مکالمه بودند به سیگنال‌های شبیه سازی شده ترافیکی کندتر پاسخ می‌دادند. همچنین رانندگانی که از هنذفری استفاده میکنند تاثیر این وسیله را بر راحتی و تمرکز بر رانندگی بیش از حد تصور میکنند.
استفاده از مسیریاب‌ها:
تحقیقات زیادی بر روی استفاده از مسیریاب‌های آنلاین (مانند نرم افزار بلد و نشان در ایران) انجام شد که نشان داد استفاده از مسیریاب‌ها به خصوص در هنگام وارد کردن اطلاعات مقصد باعث کاهش کیفیت عملکرد رانندگی می‌شود.
روش‌های متفاوتی برای وارد کردن اطلاعات مقصد در مسیریاب‌هایی مانند بلد و نشان وجود دارد:
- ۱- انتخاب کردن مقصد از لیست‌های پیشفرض
- ۲- پیدا کردن نام خیابان و محله
- ۳- واردکردن کلمه به کامه تمام جزئیات مسیر
- ۴- استفاده از ابزارهای تبدیل صدا به متن
دو روش اول به دلیل درگیر کردن بیشتر ذهن و دست، بیشترین تاثیر بر کاهش عملکرد رانندگی را داشتند. در چند سال اخیر تحقیقات و آزمایش‌های زیادی بر استفاده از ابزارهای تبدیل صدا به متن انجام شده است چراکه فناوری مفیدی گزارش شده است.
تحقیقات آقای تیجرینا بر روی استفاده از مسیریاب‌ها و انواع روش‌های وارد کردن اطلاعات مقصد نشان داد که افرادی که اطلاعات را دستی وارد میکنند زمان طولانی‌تر نگاه خود را از جاده برمی‌دارند، بیشتر به موبایل خود نگاه میکنند و همچنین بیشتر از خطوط انحراف دارند به نسبت افرادی که از ابزار تبدیل صوت به متن استفاده میکنند. علاوه بر این افراد زیر 35 سال توانستند اطلاعات مقصد را سریع‌تر از افراد بالای 55 سال وارد کنند.
تاثیر موضوع مکالمه تلفنی بر رانندگی:
محققان به دنبال این بوده‌اند که مشخص کنند آیا سطوح مختلف حواس پرتی ذهنی، که توسط پیچیدگی یا احساسی بودن مکالمه تلفنی تعیین می‌شود، می‌تواند بر رفتار راننده تأثیر متفاوتی داشته باشد یا خیر.
یکی از اولین آزمایش‌ها توسط مکنایت و همکارانش در سال 1993 انجام شد. آن‌ها از 150 شرکت کننده خواستند که یک رانندگی شبیه سازی شده 25 دقیقه‌ای را تحت پنج شرایط حواس پرتی انجام دهند:
- ۱- شماره گیری تلفن همراه
- ۲- یک مکالمه تلفنی ساده(مثلاً بحث در مورد کارهایی که برای امرار معاش انجام میدهند)
- ۳- یک مکالمه تلفنی پیچیده (مثلاً حل مسائل ریاضی)
- ۴- تنظیم رادیو
- ۵- بدون هیچ عامل حواس پرتی
نتیجه تحقیق این شد که هر سه وضعیت استفاده از تلفن منجر به افزایش عدم پاسخگویی به موقعیت‌های ترافیکی مانند کاهش سرعت خودروهای جلویی یا ورود عابران پیاده به جاده شد. همچنین داشتن مکالمه تلفنی پیچیده بیشترین تاثیر بر کاهش کیفیت عملکرد راننده را داشت. تحقیقات جدیدتر توسط التراونه و همکارانش در 2004 و پتن در سال 2004 همین نتیجه را تاکید کردند.
استفاده از موبایل و تلفن همراه در شرایط نامطلوب آب و هوایی:
در تحقیقات جدید اثر استفاده از موبایل در شرایط نامطلبوب آب و هوایی بررسی شده است. تحقیقی که کوپر در سال 2002 انجام داد نشان داد که وقتی رانندگان حواسشان با گوشی موبایل پرت می‌شود، وضعیت سطح جاده(خیس یا خشک بودن آن) را در نظر نمی‌گیرند و نتیجتا باعث ایجاد تصادف بیشتری می‌شوند (به ویژه در شرایطی که سطح جاده خیس باشد).
محققین به این نتیجه رسیدند که گوش دادن و پاسخ دادن به پیام‌های شفاهی در حین رانندگی، توانایی راننده را برای در نظر گرفتن و پردازش کافی اطلاعات لازم برای تصمیم گیری ایمن، به ویژه در شرایط نامطلوب رانندگی، کاهش می‌دهد.
تاثیر سن و استفاده از تلقن همراه:
تحقیقات مختلف به طور مداوم نشان داده‌اند که افراد مسن‌تر به دلیل کاهش ظرفیت‌های بصری و شناختیشان، توانایی انجام دو یا چند کار همزمان را در رانندگی ندارند. به طور مشابه، رانندگان تازه کار جوان، که تجربه رانندگی کمتری دارند، ممکن است نسبت به رانندگان باتجربه نسبت به اثرات حواس پرتی آسیب پذیرتر باشند.
یکی از ایراداتی که بر این تحقیقات گرفته می‌شود، به ویژه تحقیقاتی که تاثیر استفاده از ابزارهای داخل ماشین را بررسی میکنند، این است که شرکت کنندگان در این آزمایش‌ها اولین برخورد با این وسایل و ابزارها را داشتند و توانایی و زمان یادگیری استفاده از این وسایل ممکن نبود. به همین دلیل در تحقیقی که در سال 2005 توسط شینار و همکارانش انجام شد، رفتار شرکت کنندگان در 5 جلسه بررسی شد.
نتایج این تحقیق نشان داد در طول پنج جلسه، اثرات منفی استفاده از تلفن بر عملکرد رانندگی کاهش یافت، به طوری که در چندین مورد، هیچ تفاوتی بین عملکرد در شرایط استفاده از تلفن همراه و عدم استفاده از تلفن همراه وجود نداشت. بنابراین آن دسته از مطالعاتی که اثرات استفاده از تلفن همراه را در تعداد محدودی آزمایش بررسی میکنند، ممکن است اثرات مضر استفاده از تلفن همراه را بیش از حد برآورد کنند. بدیهی است که قبل از نتیجه گیری قطعی، تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.
منبع:
www.researchgate.net
