نقش روکش‌های حفاظتی نوین در بهبود جادههای کشور بخصوص جادههای برون شهری چیست؟
روکش‌های حفاظتی جاده‌ها / نقش روکش‌های حفاظتی نوین در بهبود جادههای کشور بخصوص جادههای برون شهری
با توجه به نقش چشمگیر راه‌ها در توسعه زیر ساخت حمل و نقل و به تبع آن رشد و توسعه شهرها، استفاده و بهره گیری از فناوری‌های جدید به منظور ساخت، توسعه و یا نگهداری شبکه راه‌ها، می‌تواند علاوه بر افزایش کیفیت خدمت دهی، کاهش هزینه‌های چرخه عمر را در پی داشته باشد. یکی از متداول‌ترین این فناوری‌ها، استفاده از روکش‌های حفاظتی است.
آسفالت‌های حفاظتی نوعی از رویه‌سازی آسفالتی است که در سطح راه‌های شنی یا آسفالتی اجرا می‌شود. ضخامت این نوع رویه‌سازی، حداکثر ۲۵ میلی‌متر است و لذا جزو لایه باربر روسازی راه محسوب نمی‌شود و عملکرد ساز‌ه‌ای ندارد. در آسفالت‌های حفاظتی از قیرهای محلول، قیرآبه‌ها یا قیرهای خالص با کندروانی کم استفاده می‌شود.
رویه آسفالتی راه‌ها در اثر مرور زمان و اثرات جوی مانند یخ زدگی، تابش نور خورشید، گرما و نمک پاشی و برف‌روبی و همچنین اثرات بار سنگین وسایل نقلیه و سایش چرخ‌ها خصوصاً در زمان استفاده از زنجیر چرخ و تیغه‌های برف‌روب در طول دوران بهره برداری دچار فرسایش، کچلی، پریدن دانه‌ها، شن‌زدگی و سولفاته شدن می‌شوند و چنانچه تعمیر و اجرای روکش در زمان خود انجام نشود این خرابی‌ها گسترش یافته و دچار تخریب کلی راه شده و حتی لایه‌های زیرین را نیز تخریب می‌کنند.
برای جلوگیری از تشدید فرسودگی و به عقب انداختن زمان اجرای روکش و حفظ وضع موجود و پر کردن ترک‌های آسفالت، استفاده از پوشش‌های حفاظتی آسفالت توصیه می‌شود. این پوشش‌ها ضمن فراهم آوردن سطحی مناسب برای رویه راه موجب آب بند شدن آسفالت شده و از تخریب آسفالت و لایه‌های زیرین آن جلوگیری بعمل می‌آورد و به عنوان یک شیوه نگهداری ارزان قیمت توصیه می‌شود که موجب می‌شود سطح سرویس‌دهی راه حفظ شده و بهره برداری ایمن از راه را فراهم آورد.
روش‌های مختلف روکش کردن
روش‌های مختلف و متعددی حسب میزان تخریب رویه و وزن و تعداد ترافیک عبوری و نوع آسفالت راه پیشنهاد می‌شود. این روش‌ها ارزان قیمت بوده و بایستی در ابتدای دوران شروع خرابی‌ها و حتی قبل از شروع تخریب انجام داد.
1. فوگ سیل: پخش قیر امولسیونی است بدون مصالح که به منظور احیاء سطوح آسفالتی صورت می‌گیرد. فوگ سیل موجب پرکردن درزها و ترک‌های ریز شده و موجب می‌گردد دانه‌های شن در آسفالت تثبیت شده و از شن زدگی آن جلوگیری بعمل آورد. فوگ سیل را می‌توان در راه های پر ترافیک و کم ترافیک اجرا کرد و بر حسب نوع قیر امولسیونی از نظر زمان شکست در زمان اجرا برای چند ساعت (2-3 ساعت) از عبور ترافیک از روی آن خودداری نمود. بدیهی است استفاده از فوگ سیل برای آسفالت‌هایی که تخلخل نداشته و ترک نیز نداشته باشد توصیه نمی‌گردد.
بهتر است فوگ سیل در هوای گرم انجام شود تا آب موجود در آن سریعتر تبخیر شود هر چند در هوای معتدل نیز استفاده از آن بلامانع است. اجرا در هوای سرد زمان بیشتری را در گیرایی امولسیون و تبخیر آن طلب می‌کند. دمای قیر امولسیونی در زمان اجرا بایستی 50 تا 70 درجه سلیسیوس بوده و رویه آسفالتی نیز دارای حداقل 10 درجه حرارت داشته باشد. چنانچه عرض و عمق ترک‌های آسفالتی زیاد باشد اجرای فوگ سیل آن‌ها را پر نخواهد کرد و این ترک‌ها بایستی قبلاً درزگیری شوند اجرای فوگ سیل طول عمر آسفالت را تا 4 سال افزایش خواهد داد. میزان قیر مصرفی در فوگ سیل از 300 گرم تا 1200 گرم در متر مربع حسب کیفیت و وضعیت آسفالت توصیه می‌گردد.
2. سیل کت: پخش قیر امولسیونی به همراه یک لایه ماسه بر روی آن است و در اجرای سیل کت بایستی از امولسیون‌هایی با زمان شکست بیشتر استفاده کرد. سیل کت علاوه بر ایجاد سطح رویه‌های مطلوب با اصطحکاک مناسب، موجب آب بندی شدن رویه آسفالتی می‌شود. سیل کت را می‌توان در هر شرایطی از زمان و میزان تخریب انجام داد ولی توصیه می‌شود قبل از اجرای سیل کت سطح را فوگ سیل نمود بهترین دما برای اجرای سیل کت هوای گرم تا بسیار گرم است، در هوای مرطوب و سرد زمان گیرایش و برقراری ترافیک بر روی آن به تأخیر می‌افتد ولی در هوای گرم تا حداکثر 4 ساعت بعد از اجرا قابل بهره برداری و عبور ترافیک است. از نظر عملکرد اجرای سیل کت بر حسب نوع و میزان ترافیک عبوری شرایط آب و هوایی تا حداکثر 6 سال قابل بهره برداری است.
اجرای سیل کت را برای راه‌های روستایی و فرعی کم ترافیک توصیه می‌شود و برای راه‌های اصلی و پر ترافیک توصیه نمی‌شود.
3. آسفالت سطحی: از نظر شرایط اجرا، مشابه سیل کت است با این تفاوت که آسفالت سطحی بر روی بیس اجرا شده و اغلب در دو لایه بیندر و توپکا انجام می‌شود که لایه زیرین درشت‌تر و لایه رویی ریزتر است. در زمان اجرای لایه دوم بایستی دقت نمود که مصالح آزاد و لق لایه اول به کمک کمپرس هوا از سطح راه زدوده شود. از نظر هزینه بر حسب قیمت روز قیر و مصالح متفاوت است ولی قابل مقایسه با آسفالت گرم نمی باشد.
توضیح اینکه آسفالت سطحی نقش باربری نداشته و بار وسایل نقلیه را به لایه‌های زیرین منتقل می‌کند.
4. اندود سطحی (تک کت): به منظور ایجاد چسبندگی بین دو لایه آسفالت در راه‌سازی از قیرهای مایع استفاده می‌گردد. استفاده از قیر مایع امولسیونی بجای قیر محلول ارجح است، همچنین به دلیل زمان شکست سریع قیرهای امولسیونی می‌توان ظرف یک روز لایه دوم را اجرا کرد و از بخطر افتادن ایمنی ترافیک جلوگیری بعمل آورد.
بهره برداری از قیرهای امولسیونی، کمک فراوانی در حفظ محیط زیست کرده و کیفیت اجرا را نیز بالا می‌برد. مقدار قیر مایع مصرفی می‌تواند از 400-200 گرم در مترمربع تغییر کند ولی مقدار دقیق آن باید توسط دستگاه نظارت مشخص می‌گردد. این مقدار تابعی از کیفیت آسفالت لایه زیرین از نظر میزان فرسودگی و عمر آن می‌باشد.
