سرعت‌گیر چیست و چه تفاوتی با سرعت‌کاه دارد؟
سرعت‌گیرها و سرعت‌کاه‌ها با کاهش سرعت خودروها به ایجاد محیطی امن برای عابرین پیاده کمک می‌کنند.
رانندگی با سرعت زیاد یک خطر جدی برای عابرین‌پیاده محسوب می‌شود. در حالیکه کاهش سرعت خودروها هم احتمال تصادف و هم احتمال مرگ‌ومیر را در صورت وقوع کم می‌کند. ساخت سرعت‌گیرها و سرعت‌کاه‌ها راهی برای تعدیل سرعت و افزایش ایمنی عابرین است.
رانندگی پرسرعت در ورودی پارکینگ‌ها یا در کنار مدارس، پارک‌ها و زمین‌های بازی امری خطرناک و حادثه‌آفرین است. به همین‌منظور محدودیت‌هایی برای حداکثر سرعت در مناطق درون‌شهری در نظر گرفته شده است. اما متاسفانه برخی از افراد این قوانین را زیر پا می‌گذارند. از این‌رو با اعمال تغییر در طراحی فیزیکی جاده یا محیط باید آن‌ها را ملزم به کاهش سرعت کرد. سرعت‌گیرها و سرعت‌کاه‌ها به همین منظور طراحی و اجرا می‌شوند. این موانع عمودی از آسفالت، بتن، پلاستیک، لاستیک یا فلز ساخته می‌شوند. اگرچه سرعت‌گیرها و سرعت‌کاه‌ها مزایای یکسانی دارند اما کاربرد خاص خود را داشته و معمولاً قابل جایگزینی با یکدیگر نیستند. در این مطلب، تفاوت‌های آن‌ها بیان می‌شود.
سرعت‌کاه چیست؟
سرعت‌کاه که با اسم سرعت‌گیر ملایم نیز شناخته می‌شود، مختص خیابان‌های فرعی، مسکونی و محوطه‌های دانشگاهی است که ترافیک در آن‌ها باید روان باشد. جادههای کنار زمین‌های بازی و جلوی مدارس نیز چنین شرایطی دارند. سرعت مجاز در این جاده‌ها حدود 30 کیلومتر در ساعت است که هنگام عبور از روی سرعت‌کاه تا 10 کیلومتر در ساعت نیز کاهش می‌یابد. سرعت بیش از حد در این مناطق، جان عابران پیاده را به خطر می‌اندازد. اگر با سرعت مجاز از روی سرعت‌کاه‌ها عبور کنید، وسیله‌نقلیه شما تکان آرامی می‌خورد. اما اگر با سرعت بالا بخواهید از روی آن‌ها بگذرید، تکان شدید خودرو را تجربه می‌کنید.
سرعت‌کاه‌ها دارای پروفایل‌های مختلفی هستند اما در کل شیب ملایمی دارند. این موانع به جز کناره‌های جاده، بقیه عرض جاده را دربرمی‌گیرند. کناره‌ها را به منظور تسهیل عبورومرور دوچرخه‌سواران، عابرین‌پیاده، چرخ‌دستی‌ها و افراد معلول خالی می‌گذارند. طول سرعت‌کاه‌ها معمولاً بیشتر از سرعت‌گیرها اما ارتفاع آن‌ها مانند ارتفاع سرعت‌گیرها حداکثر 10 سانتیمتر است. این موانع معمولاً با استفاده از پلاستیک و لاستیک یا حتی مواد بازیافتی ساخته و به کمک پیچ یا لنگر به سطح آسفالت یا بتن متصل می‌شوند.
سرعت‌گیر چیست؟
سرعت‌گیرها مختص محیط‌هایی مانند ورودی پارکینگ‌ها و مراکز خرید هستند که حداکثر سرعت مجاز در آن‌ها 15 کیلومتر در ساعت است. هنگام گذر از روی این موانع باید سرعت را به حد کافی پایین بیاورید، به‌گونه‌ای که افراد وقت کافی برای واکنش داشته باشند.
حداکثر ارتفاع سرعت‌گیرها نیز 10 سانتیمتر است اما طول مسافتی آن‌ها از سرعت‌کاه‌ها کمتر می‌باشد. در واقع عرض آن‌ها به اندازه نیمی از چرخش کامل لاستیک خودرو طراحی می‌شود. نسبت طول مسافتی به ارتفاع سرعت‌گیر باعث می‌شود در صورت عبور سریع از روی آن، پرش ناگهانی داشته باشید. جالب است بدانید که به سرعت‌گیرها، لاک‌پشت‌های جاده‌ای و پلیس‌های خوابیده نیز می‌گویند.
سرعت‌گیرها نیز مانند سرعت‌کاه‌ها اغلب با استفاده از پلاستیک یا لاستیک ساخته شده و به سیله پیچ یا لنگر به سطح آسفالت وصل می‌شوند. نصب اشتباه سرعت‌گیر به جای سرعت‌کاه‌ها در مکان‌های عمومی، جان سرنشینان خودرو و عابرین‌پیاده را به خطر می‌اندازد.
نصب دست‌انداز چه مزیتی دارد و چه نکاتی را در مورد آن باید در نظر گرفت؟
یکی از نقاط قوت نصب دست‌انداز این است که هرچقدر هم راننده به حضور آن‌ها عادت کند، باز هم نقش بازدارندگی خود را ایفا خواهد کرد. تابلوهای چشمک‌زن و راهنمایی برای مدتی رفتار راننده را تغییر می‌دهند اما بعد از عادت به حضور آن‌ها ممکن است دوباره به رفتار قبلی خود برگردد. فرد می‌تواند تابلوهای کنار جاده را نادیده بگیرد اما جاده زیر آن را نه! وقتی برای صدمین بار از روی سرعت‌گیر با سرعت عبور کنید، همان تجربه ناخوشایندی را خواهید داشت که بار اول داشته‌اید!
سرعت‌گیرها و سرعت‌کاه‌ها را باید در جاهایی نصب کرد که راننده قبل از رسیدن بتواند آن‌ها را ببیند وگرنه بی‌فایده هستند. ارتفاع دست‌انداز باید با افزایش هر درجه شیب تغییر کند. البته به‌طور کلی ایجاد دست‌انداز در خیابان‌های با شیب بیشتر از 8 درجه موثر نیست. همچنین باید با رنگ‌های متضاد یا سطوح بازتابانده ساخته شوند تا به خوبی دیده شوند. ضمناً نصب این موانع عمودی در خیابان‌های اصلی و جاهایی که سرعت مجاز بالا است قانونی نیست. استفاده از دست‌انداز در این محیط‌ها به شدت خطرناک است زیرا اگر راننده متوجه نشود و با سرعت بالا از روی آن عبور کند، احتمال آسیب دیدن خودرو و حتی واژگون‌شدنش خیلی زیاد است.
بهترین ماده برای ساخت سرعت‌گیرها چیست؟
سرعت‌گیرها را می‌توان با پلاستیک، لاستیک، آسفالت، بتن و فلز ساخت. موارد پلاستیکی یا لاستیکی را خیلی راحت و سریع می‌توان روی جادههای از پیش ساخته‌شده نصب کرد. همچنین می‌توان آن‌ها را در فصول سرد سال برای برف‌روبی راحت جمع و مجدد نصب کرد. ضمناً تراکم بیشتر پلاستیک یا لاستیک نسبت به بتن و آسفالت باعث می‌شود در صورت برخورد خودرو به دست‌انداز، آسیب کمتری ببیند. البته در جاهایی که ترافیک سنگین است و وسایل‌نقلیه صنعتی عبور می‌کنند، آسفالت یا بتن انتخاب بهتری است.
سرعت‌گیرها و سرعت‌کاه‌ها راهی ساده و موثر برای مدیریت ترافیک هستند. سرعت‌کاه‌ها در مکان‌های که ترافیک نیاز به جریان دارد و سرعت‌گیرها در مناطق کوچکی که عابرین‌پیاده و وسایل‌نقلیه به‌طور مساوی از این فضاها استفاده می‌کنند، موثر هستند. هر دو در مقایسه با سایر روش‌های فیزیکی مدیریت ترافیک مانند دوربرگردان‌ها و خیابان‌های یک‌طرفه، ساده‌تر هستند و به برنامه‌ریزی مفصل نیاز ندارند. دست‌اندازهای پیش‌ساخته را می‌توان با کمترین بودجه روی جادههای قدیمی نصب کرد.
