توصیه‌های ایمنی رانندگی در محدوده مدارس

علاوه‌بر هندسه و شرایط مسیر، رفتار راننده‌ها نیز اهمیت بسزایی در حفظ ایمنی دانش‌آموزان دارد. یکی از راه‌هایی که می‌تواند راننده‌ها را به کاهش سرعت تشویق کند، نصب تابلوهای هشداردهنده است. اما اگر در انجام این کار زیاده‌روی کنیم، نتیجه عکس خواهد داد.

با نزدیک شدن به فصل بازگشایی مدارس، مسئله حفظ ایمنی دانش‌آموزان در محدوده مدارس پررنگ می‌شود. این موضوع در ساعات مشخصی از روز که دانش‌آموزان تردد می‌کنند و جریان ترافیک قدری آشفته می‌شود، اهمیتی دوچندان دارد. اگرچه شرایط فنی مسیر در ارتقای ایمنی تاثیرگذار است اما یکی از عوامل مهم رفتار راننده‌ها می‌باشد. چنانچه رانندگان به کاهش سرعت تمایل پیدا کنند، بخشی عظیمی از مشکلات حل خواهد شد. استفاده از علائم هشداردهنده می‌تواند آن‌ها را به کاهش سرعت ترغیب کند؛ البته در صورتی که به اندازه و در جای مناسب نصب شده باشند. در ادامه با انواع علائم کاربردی و تاثیر آن‌ها بر حفظ ایمنی دانش‌آموزان آشنا خواهیم شد.

عوامل موثر بر سرعت وسایل‌نقلیه در محدوده مدارس

باتوجه به مطالعات انجام‌شده، حدود 90 درصد راننده‌ها هنگام عبور از محدوده مدارس با سرعتی بیشتر از سرعت مجاز حرکت می‌کنند. گروهی از این افراد ممکن هست از وجود مدارس در ناحیه موردنظر بی‌خبر باشند که در این صورت با نصب علائم اخطاری و هشداردهنده آگاه خواهند شد. اما متاسفانه صرف آگاهی از ورود به محدوده مدارس هم باعث نمی‌شود خیلی از افراد سرعت مجاز را رعایت کنند. به‌طورکلی عواملی که می‌تواند بر سرعت وسایل‌نقلیه تاثیر بگذارد عبارتند از حضور دانش‌آموزان، طول محدوده مدرسه، تعداد خطوط عابرپیاده، نصب نرده در حاشیه پیاده‌رو، سرعت مجاز و مقطع مدرسه (متوسطه اول، دوم یا دبستان). به عنوان مثال، در پژوهشی نشان داده شد که در معابر دوخطی با نصب نرده در حاشیه پیاده‌رو و بهره‌وری از ابزار مدیریت ترافیک می‌توان به رعایت قانون کاهش سرعت در محدوده مدارس امیدوار شد. حضور دانش‌آموزان نیز یکی دیگر از عوامل موثر بر رعایت قانون است؛ به گونه‌ای که در ایام آخر هفته که دانش‌آموزان حضور ندارند، میانگین سرعت وسایل‌نقلیه عبوری نیز افزایش می‌یابد.

راهکارهای افزایش پایبندی راننده‌ها به رعایت سرعت مجاز در محدوده مدارس

همانطور که گفته شد، عوامل مختلفی بر سرعت وسایل‌نقلیه هنگام عبور از محدوده مدارس تاثیر می‌گذارد و متاسفانه اکثر راننده‌ها سرعت مجاز را رعایت نمی‌کنند. محققان راهکارهای مختلفی را برای ارتقای پایبندی راننده‌ها به رعایت قانون پیشنهاد کرده‌اند که در این بین می‌توانیم به مواردی چون قراردادن مدارس در معرض دید راننده‌ها، تغییر سرعت مجاز عبور از محدوده مدارس، استفاده از تجهیزات کنترل سرعت مانند سرعت‌گیرها و سرعت‌کاه‌ها، نصب چراغ‌های چشمک‌زن، خط‌کشی‌های طولی و عرضی و نصب تابلوهای هشداردهنده اشاره کنیم. متاسفانه دیده شد که نصب تابلوهای اخطاری در کنترل سرعت راننده‌ها چندان موفق عمل نکرده است؛ به خصوص در مواقعی که تعداد آن‌ها زیاد باشد. در بخش بعدی در مورد تابلوهای هشداردهنده و نقش آن‌ها در کنترل سرعت مجاز در محدوده مدارس بیشتر صحبت خواهیم کرد.

انواع علائم هشداردهنده مورداستفاده در محدوده مدارس

علائم هشداردهنده‌ای که در محدوده مدارس به منظور آگاه‌سازی راننده‌ها به کار می‌روند به دو دسته عمودی و افقی تقسیم می‌شوند. منظور از علائم عمودی همان تابلوهای راهنمایی و رانندگی از جمله تابلوی محل گذر کودکان، عبور عابران پیاده و حداکثر سرعت مجاز است. در صورتی راننده می‌تواند به این تابلوها واکنش مناسب نشان دهد که در فاصله مناسبی از مدرسه نصب شده باشند.

اما علائم افقی همان خط‌کشی‌ها یا نوشته‌های زمینی با موضوعاتی از قبیل کاهش سرعت و یادآوری ورود به محدوده مدارس هستند. به عنوان مثال، کلماتی چون ایست، مدرسه، احتیاط و آهسته روی زمین نوشته می‌شوند. گاهی نیز نماد همان تابلوهای راهنمایی و رانندگی محل گذر کودکان یا حداکثر سرعت مجاز را روی زمین ترسیم می‌کنند. در صورتی علائم افقی بیشتری اثر را خواهند داشت که ساده، قابل درک و حداکثر چهار سیلابی باشند. البته استفاده یکپارچه از علائم افقی و عمودی موثرتر است.

اگرچه استفاده از علائم اخطاری برای کنترل رفتار رانندگان الزامی است. اما مطالعات نشان داده در مسیرهایی که مدارس مختلفی وجود دارد و در نتیجه تعداد تابلوها نیز زیادتر است، رانندگان کمتر به حفظ سرعت مجاز پایبند هستند. این مسئله می‌تواند ناشی از بار منفی اخطارهای متعدد بر ذهن افراد باشد. در نتیجه دانش‌آموزان بیشتر در معرض خطر قرار می‌گیرند. از طرف دیگر نشان داده شده که احتمال حفظ سرعت مجاز در معابر اصلی بیشتر است. بنابراین شاید بهتر باشد تابلوها را در این خیابان‌ها نصب کنیم. اما علاوه‌بر رفتار رانندگان باید با ایمن‌سازی خیابان‌ها و معابر، استفاده از سرعت‌گیرها و آموزش فرهنگ ترافیک به کودکان در جهت ارتقای ایمنی در محدوده مدارس تلاش کنیم. به عنوان مثال، با تعریف یک فضای پارک ممنوع در مقابل مدارس می‌توان فضایی لازم برای توقف در ساعات شروع و خاتمه کار مدارس ایجاد کرد.

باتوجه به آنچه گفته شد، عوامل متعددی از قبیل هندسه مسیر، حضور دانش‌آموزان، نصب ابزارهای مدیریت سرعت و نصب تابلوهای هشداردهنده افقی یا عمودی بر رفتار راننده‌ها حین عبور از محدوده مدارس موثر هستند. در رابطه با استفاده از تابلوهای هشداردهنده باید نهایت دقت را داشت. استفاده بیش از اندازه می‌تواند نتیجه عکس دهد. همچنین این علائم را باید در فواصل مناسبی از محدوده موردنظر نصب کرد تا زمان کافی برای پاسخ دادن به آن وجود داشته باشد.