ارتقاء سیستم حمل و نقل یکی از شاخص‌های توسعه است
مصاحبه تحریریه نشریه راهنمود با دکتر بهروز شیرگیر درباره هوشمندسازی راه‌ها
در سال‌های اخیر، بسیاری از هموطنانمان به دلیل مشکلات مختلف در حوزه راه‌ها و جاده‌های کشور دچار سوانح مختلف جاده‌ای شده‌اند. با تغییر رویکرد در مرکز مدیریت راه‌های کشور و حرکت به سمت هوشمندسازی جاده‌ها، استفاده از تکنولوژی‌های روز در جاده‌ها و بهره‌گیری از روش‌های نوین در مدیریت راه‌های کشور میزان سوانح روز به روز کمتر شده و شرایط تردد و عبور و مرورو همچنین خدمات‌دهی رو به رشد شده است. به همین بهانه با یکی از اساتید دانشگاهی و صاحب نظر در این حوزه گفتگویی داشتیم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.
آقای دکتر ضمن معرفی خودتان، کمی از مسولیت‌ها و فعالیت‌های خودتان در مرکز مدیریت راه‌های کشور برای ما بگویید.
بنده بهروز شیرگیر، عضو هیت علمی دانشگاه خوارزمی هستم. در حوزه مهندسی عمران گرایش راه و ترابری تدریس می‌کنم. مدتی است که پروژه‌ای در راستای هوشمندسازی راه‌ها با همکاری مرکز مدیریت راه‌های کشور انجام می‌دهم. هوشمندسازی یکی از نیازهای اصلی جاده‌ها و راه‌ها است.
کمی در مورد اهمیت و جایگاه هوشمندسازی در مدیریت راه‌های کشورو کنترل ترافیک برایمان صحبت کنید. چقدر ملزم هستیم که از سیستم‌های هوشمند و بسترهای آن استفاده کنیم؟
در دنیای امروز هوشمندسازی یک اصل به شمار می‌رود. در بحث مدیریت جاده‌ها و راه‌ها هم باید از سیستم‌های هوشمند استفاده کرد. خوشبختانه در سال‌های اخیر این موضوع توسط مرکز مدیریت راه‌ها در دست پیگیری است. استفاده از نرم افزارهای هوشمند برای عملکرد متناسب‌تر سیستم‌های شهری از جمله سیستم حمل و نقل اهمیت زیادی دارد، این نرم‌افزارها بستر مناسب را برای استفاده ایمن، سریع، مطمئن و آسان شهروندان فراهم می‌کند و البته تحقق این مهم باید متناسب با بسترهای فرهنگی موجود در هر کشور مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین جاده‌ها و راه‌های کشور هم نیاز به نرم‌افزارها و ابزارهای مختلفی دارند تا به صورت هوشمند مدیریت شوند. برای هوشمندسازی جاده‌ها و راه‌های کشور انواع مختلفی از تجهیزات وجود دارد که فناوری جاده هوشمند را فعال می‌کنند، این فناوری‌ها عبارتند از سنسورهای سرعت، سنسورهای صوتی، دوربینهای مدار بسته IP، چراغ راهنمایی هوشمند، سیستم‌های کنترل وضعیت هوا و تابلوهای دیجیتال.
در حال حاضر گفته می‌شود انقلاب صنعتی چهارم تمامی جهان را در بر گرفته است. در این انقلاب موضوع داده‌ها یک اصل برای توسعه در نظر گرفته می‌شود. باتوجه به اینکه ابزارهای هوشمندسازی می‌تواند یکی از مهم‌ترین منابع برای دسترسی به داده‌های کلان باشد، چقدر می‌توان از این ابزارهای برای مدیریت راه‌های کشور استفاده کرد؟
موضوع Big Data در انقلاب صنعتی چهارم مطرح شده است. در حال حاضر برای توسعه کسب و کارها هم از داده‌های کلان استفاده می‌کنند. جاده‌ها برای اقتصاد پر رونق و برای آینده ما حیاتی هستند. امروزه، شهرها برای پاسخ به معضلات جدید شهرنشینی، کاهش تراکم ترافیک، کاهش آلودگی و کمک به بهبود ایمنی با مشکلاتی روبرو هستند. فناوری جاده هوشمند به برنامه‌ریزان شهری و دولت‌ها کمک می‌کند تا این چالش‌ها را مرتباً رصد و برطرف کنند. فناوری اینترنت اشیا (اینترنت اشیا) با مدیریت ترافیک، بالا بردن ضریب ایمنی عابرین پیاده و وسایل نقلیه و نظارت بر محیط زیست، جاده‌ها را کارآمدتر کرده و آن‌ها را به خوبی مدیریت می‌کند. داده‌هایی که از ابزارها و فناوری‌های جدید و هوشمند دریافت می‌شود به صورت مستقیم بر ارتقاء کیفیت جاده‌ها و کنترل و مدیریت راه‌های کشور تاثیر و متقابلا بر عملکرد سخت افزارهای هوشمند نیز نظارت بالقوه خواهند داشت.
در بیشتر کشورهای دنیا از روش‌ها و فناوری‌های جدید برای کنترل جاده‌ها و بهبود وضعیت آن‌ها استفاده می‌شود، حتی در اکثر مواقع موضوع هوشمندسازی در حمل و نقل هم مطرح است. برای ورود به این حوزه چه باید کرد؟
بدون شک می‌توان گفت که حمل و نقل و ارتقاء سیستم حمل و نقل یکی از شاخص‌های توسعه است. وقتی صحبت از انقلاب صنعتی می‌شود باید به موضوع تغییرات شگرف در حمل و نقل و توسعه راه‌های کشور پرداخت. توسعه راه‌ها و جاده‌های کشور، کاهش تلفات جاده‌ای و کاهش مشکلات راه‌ها منجر به توسعه اقتصادی هم می‌شود.
آیا با وجود سیستم‌های هوشمند می‌توان وضعیت جاده‌ها و ارتقاء کیفیت آن‌ها را از نظر پوششی و سلامت تردد ارزیابی کرد؟
وقتی سیستم هوشمند در جاده‌ها استفاده می‌شود، بسیاری از چالش‌ها و مشکلات موجود قابل رویت و پیگیری می‌شود. فرسایش و از بین رفتن زیرساخت‌های جاده‌ای امری اجتناب ناپذیر است. با نظارت بر وضعیت جاده‌ها و شهرها می‌توان شرایط روسازی را ارزیابی کرد. در بسیاری از مواقع سیستم‌های هوشمند می‌توانند نسبت به خرابی راه‌ها، مشکلات جاده‌ای، انسداد راه‌های و … گزارش دهی کنند، همین موضوع منجر به اصلاح شرایط و حل بحران می‌شود.
یکی از موضوعاتی که توسط بیشتر کارشناسان مطرح می‌شود، موضوع ارتباط میان صنعت و دانشگاه است. به نظر شما در بخش مدیریت راه‌ها چگونه می‌توان از این ظرفیت‌ها استفاده کرد؟
وقتی صحبت از ارتباط میان دانشگاه وصنعت می‌شود نباید جذب نیروهای دانشگاهی در مراکز صنعتی را تنها راه حل استفاده از این ظرفیت‌ها دانست. در حال حاضر دانشجویان و شرکت‌های دانش بنیان می‌توانند با استفاده از دانش خود، تحقیقات و پژوهش‌ها و مقالات علمی هدفمند به مراکز مدیریتی کشور کمک‌های بسیاری کنند. با تعریف پروژه‌های مشترک، حمایت از پایان‌نامه‌ها و اقدامات این چنینی می‌توان یک تعامل میان صنعت و دانشگاه ایجاد کرد. در بحث هوشمندسازی جاده‌ها دانشجویان و دانشگاهیان می‌توانند با ارایه راهکارها، روش‌های علمی و اجرایی و … به تمامی مراکز مدیریتی مانند مرکز مدیریت راه‌های کشور کمک کنند. ارتباط میان صنعت و دانشگاه سرآغاز تحول در مسیر توسعه و پیشرفت راه‌ها و جاده‌های کشور است.
