11 پیشنهاد برای مدیریت و رفع ترافیک تهران

سال‌هاست معضل ترافیک به عنوان یکی از مهم‌­ترین چالش‌­های زندگی در تهران شناخته می­‌شود که باعث اتلاف وقت، آلودگی هوا، افزایش مصرف سوخت، کاهش کیفیت زندگی و حتی به خطر افتادن سلامت شهروندان می­‌شود. از این رو، مدیران شهری معمولاً توجه ویژه‌­ای به مسئله ترافیک تهران دارند و راهکارهای مختلفی نیز ارائه می‌­کنند که متاسفانه موثر واقع نشده‌­اند. نکته قابل توجه این است که بعضی از شهرهای بزرگ جهان که با مشکل ترافیک مواجه بوده‌­اند؛ با اتکا به مطالعات و برنامه‌­ریزی­‌های دقیق موفق به رفع یا کاهش آن شده‌­اند. بنابراین با توجه به راهکاری جهانی می­‌توان امیدوار بود که مسئله ترافیک تهران نیز حل شود.

تهران مرکز فعالیت­‌های اقتصادی، تجاری، سیاسی و خدماتی در ایران است و این موضوع باعث افزایش چشمگیر مهاجرت به این شهر شده است. افزایش جمعیت تهران و به طبع آن افزایش سفرهای شهری منجر به بروز بحران ترافیک شده است. مقایسه میزان آلاینده‌های تهران با استانداردهای جهانی نشان می‌­دهد که آلودگی هوا یکی از مهم‌­ترین چالش‌­های زندگی در این شهر است. از طرف دیگر، طبق گزارش بانک جهانی، آلودگی هوا کشنده‌­ترین نوع آلودگی و چهارمین عامل مرگ­‌ومیر زودرس در جهان است.

در واقع آلودگی هوا منجر به بروز بیماری‌­هایی چون سرطان ریه، حملات قلبی، سکته مغزی و مشکلات ریوی می­‌شود و زندگی سایر موجودات زنده را نیز با خطر جدی مواجه می­‌کند. علاوه بر این، بحران ترافیک سبب اتلاف وقت و افزایش مصرف سوخت نیز می­‌شود. بنابراین توجه به راهکارهای کاهش آلودگی و ترافیک اهمیت بسزایی دارد و در این مقاله به ارائه راه­‌حل­‌هایی برای کاهش ترافیک تهران می­‌پردازیم.

تهران شهری با تراکم بالای جمعیت و تمرکز فعالیت­‌های اقتصادی است و به وسیله سیستم حمل‌­ونقل شهری حمایت می­‌شود که حجم ترافیک بالایی دارد. این سیستم حمل­‌ونقل جوابگوی نیاز شهروندان نیست و نیاز به استفاده از وسایل نقلیه شخصی را در پی دارد که با توجه به عدم تامین ظرفیت­‌های لازم برای جابه­‌جایی و پارک آن­‌ها، معضلات ویژه‌­ای را برای مدیران شهری ایجاد کرده است‌. بنابراین مدیران و مسئولان باید با تدوین و اجرای دقیق راهکارهای کاربردی تا حد ممکن از این معضل بکاهند.

تصور می­‌شود که با اقدامات سنگین مهندسی مانند افزایش عرض جاده‌­ها، ساخت تونل، افزایش یا تغییر خطوط اتوبوس­رانی، ساخت جاده­‌های کمربندی، افزایش شبکه‌­های ریلی و ساخت پارکینگ­‌های بیش‌تر می­‌توان معضل ترافیک را به میزان قابل توجهی رفع کرد اما هیچ کدام از این‌ها نمی­‌توانند راه­ حل کاملی ارائه دهند و نتیجه­‌ای موقتی دارند. با توجه به راهکارهای ارائه شده در شهرهای بزرگ اروپا مانند کپنهاگ، فرایبورگ و گرونینگن می­توانیم از بحران ترافیک بکاهیم.

راهکارهای مدیریت ترافیک تهران

1- مدیریت چراغ­‌های راهنمایی و رانندگی

سیستم‌­های کنترل مدیریت ترافیک شهری (UTMC) می­‌توانند با تغییر زمان­بندی چراغ‌­های در به حداکثر رساندن ظرفیت جاده ها بسیار موثر باشند. وقتی همه چراغ‌ها به‌طور هماهنگ با تقاضا هماهنگ ‌شوند؛ کمتر شاهد بروز ترافیک در تقاطع‌­ها خواهیم شد. همچنین با ایجاد هماهنگی بین چراغ‌­ها و اتوبوس‌­ها می­توان مدت زمان سبز یا قرمز شدن چراغ را به­ صورت بهینه تنظیم کرد.

2- استفاده از دوربین مدار بسته

استفاده از دوربین مدار بسته در تقاطع‌­ها به مسئولین این امکان را می­‌دهد که خرابی‌­ها، برخوردها و سایر دلایل ترافیک را نظارت و کنترل کنند.

 3- اجرای قوانین ترافیک جاده‌­ای موجود

پارک، توقف و بارگیری یا تخلیه غیرقانونی بار منجر به کاهش ظرفیت تقاطع‌­ها، توقف اتوبوس‌­ها و ایجاد خطر برای عابرین پیاده یا دوچرخه‌سوارها می‌­شود که با اجرای صحیح قوانین می­‌توان از بروز این مشکلات جلوگیری کرد.

4- بهبود شرایط استفاده از اتوبوس

استفاده گسترده از اتوبوس‌­های برقی منجر به افزایش تمایل مسافران برای استفاده از آن­‌ها می­‌شود زیرا آلودگی، بوی بد و سر و صدای موتورهای دیزلی را ندارند. در همین راستا، طراحی اتوبوس‌­هایی چند دری و مجهز به سیستم‌­های تهویه بازیابی گرما نیز موثر هستند.

5- افزایش پارکینگ­‌ها

در اغلب موارد فقط خیابان­‌های مرکزی دارای پارکینگ هستند که معمولاً هزینه نسبتا بالایی نیز دریافت می­‌کنند. از این رو، افراد معمولا در خیابان‌­هایی که کنترل نمی­‌شوند به عنوان جای پارک استفاده می‌کنند که منجر به ایجاد ترافیک می­‌شود. تخصیص مناطقی دورتر از مرکز شهر به عنوان پارکینگ به کاهش بار ترافیک کمک می‌­کند.

6- حذف پارکینگ‌­های رایگان ادارات

کارفرمایان با تخصیص پارکینگ رایگان به پرسنل خود، آن­‌ها را ترغیب به استفاده از خودروهای شخصی می­‌کنند. پرداخت هزینه رفت‌­وآمد، تبدیل پارکینگ­‌های خودرو به پارکینگ دوچرخه و تخصیص سرویس می­‌تواند پرسنل را به استفاده از وسایل نقلیه عمومی تشویق کند.

7- بهبود زیرساخت‌­های دوچرخه سواری

ایجاد خطوط دوچرخه­ سواری ایمن، اتصال مناطق مسکونی، مراکز خرید، کتابخانه­‌ها، مدارس و سایر امکانات به هم از طریق خطوط دوچرخه سواری و حذف موانع فیزیکی در این مسیرها به کاهش ترافیک کمک خواهد کرد.

8- بهبود خدمات اتوبوس­رانی

مدیران اتوبوس­رانی، مسیر تردد اتوبوس را به گونه‌­ای طراحی می­‌کنند که تا حد ممکن به مسافران بیشتری دسترسی داشته باشند و بدین­ ترتیب زمان سفر شهری را به مراتب افزایش می­‌دهند. در حالیکه مسیریابی هوشمند اتوبوس منجر به افزایش تمایل افراد به استفاده از اتوبوس می­‌شود.

9- کنترل جریان ورودی

کنترل جریان ورودی راهی برای مدیریت ترافیک سنگین صبحگاهی بدون نیاز به خطوط اتوبوس­رانی درون شهری است. در این روش، ترافیک ایجاده شده در شهر به طور موقت در حاشیه شهر متوقف می­‌شود. در حاشیه شهر که زمین ارزش کمتری دارد؛ جاده‌­ها عریض‌­تر شده و پارکینگ­‌هایی در نظر گرفته می­‌شود تا خودروها قبل از ورود به ترافیک شهری موقتاً توقف کنند و در نتیجه از بار ترافیک تهران کاسته شود.

10- گسترش و بهبود شبکه‌­های مترو

افزایش ظرفیت خطوط مترو و ایستگاه‌­ها کمک شایانی به رفع ترافیک تهران می‌­کند زیرا زمان سفر با مترو به مراتب کمتر از اتوبوس است. همچنین با ساخت پارکینگ دوچرخه در ایستگاه‌­ها، می‌­توان شهروندان را تشویق کرد که برای رسیدن به ایستگاه از دوچرخه استفاده کنند.

11- هوشمندسازی حمل‌­ونقل

هوشمندسازی حمل­‌ونقل برنامه­‌ای بلندمدت برای رفع ترافیک تهران است که نیازمند زیرساخت­‌های نرم‌­افزاری و سخت‌­افزاری و شامل برنامه‌های مختلفی است:

زیرساخت­‌های متصل: بخش‌های مختلف سیستم حمل‌ونقل شهری مانند چراغ‌های راهنمایی، ماشین‌ها، اتوبوس‌ها، قطارها، دوچرخه‌ها، مردم، نقشه‌ها و حتی جاده‌ها باید از طریق فناوری اینترنت اشیا به فضای ابری متصل شوند. این رویکرد باعث می­‌شود تا مکان، سرعت، ظرفیت و سایر داده­‌ها جمع‌­آوری، ذخیره و تجزیه و تحلیل شوند.

دسترسی به داده­‌ها: شهرها به طور مداوم مقادیر زیادی داده را برای برنامه‌­ریزی، تولید و تصمیم­‌گیری جمع‌­آوری و تولید می­‌کنند. به اشتراک­ گذاری این داده‌­ها با بخش خصوصی می­‌تواند به تسریع هوشمندسازی حمل­‌ونقل تهران کمک کند.

حمل­‌ونقل جایگزین: طراحی سیستم هوشمند استفاده از دوچرخه، اجاره خودرو به­ صورت دقیقه‌­ای و به اشتراک گذاشتن خودروهای شخصی نیز می‌­تواند راهی برای کاهش ترافیک تهران و سایر کلان­شهرها باشد.

وسایل نقلیه خودکار: چهارمین راهکار برای کاهش هوشمند ترافیک، تکامل وسایل نقلیه خودران است که به رانندگان انسانی نیاز ندارند. در این خودروها از حسگرها و نرم افزارها برای کنترل، هدایت و رانندگی وسیله­ نقلیه استفاده می­‌شود. استفاده از وسایل نقلیه خودران برای کاهش بار ترافیک به سیاست­‌های عمومی بستگی دارد. به عنوان مثال، خودروهای خودران می‌­توانند مراکز حمل­‌ونقل را به هم متصل کنند، خدمات حمل‌­ونقل عمومی را به جوامعی ارائه دهند که در حال حاضر به آن­‌ها خدمات داده نمی­‌شود و برای بهبود حمل و نقل عمومی استفاده شوند.

طبق آنچه گفته شد؛ رشد سریع جمعیت، افزایش نرخ مهاجرت و تعداد خوردروهای شخصی، حجم بالای ترافیک را به دنبال داشته است. صدمات و خسارات ناشی از ترافیک، مدیریت و رفع ترافیک تهران را به امری حیاتی تبدیل کرده است. حل بحران ترافیک تهران با تدوین و اجرای دقیق برنامه‌­های کوتاه­ مدت و بلندمدت میسر می­‌شود. در این راستا باید نگاه ویژه‌­ای به راهکارهای جهانی مانند مدیریت پارکینگ‌ها، مدیریت چراغ‌­های راهنمایی، گسترش خطوط مترو، بهبود خدمات اتوبوس­رانی و حمل­‌ونقل هوشمند داشته باشیم.

منابع:

• https://www.smartertransport.uk/smarter-cambridge-transport-urban-congestion-enquiry/
• https://cloudblogs.microsoft.com/industry-blog/automotive/2020/02/04/6-smart-mobility-solutions-that-are-helping-to-reduce-traffic-congestion