بررسی آمار و آثار ناشی از ضربات در تصادفات جاده‌ای
تصادفات جاده‌ای و ضربات ناشی از آن‌ها می‌توانند به شدت تاثیرگذار بر زندگی افراد باشند و در بسیاری از موارد منجر به مرگ‌و‌میر شوند. همچنین، ضربه‌ها یکی از شایع‌ترین دلایل مراجعه بیماران به بخش فوریت بیمارستان‌ها هستند.
ضربه‌های ناشی از تصادفات رانندگی، اولین علت مرگ در چهار دهه اول عمر و سومین علت مرگ و میر در تمام سنین است. ضربات ناشی از تصادفات ممکن است باعث آسیب‌های جسمی جدی، شکستگی‌ها، خونریزی‌ها، آسیب به اعضاء داخلی و حتی فلج شود. این آسیب‌ها ممکن است منجر به مرگ ناگهانی یا به طولانی شدن فرآیند بهبودی شخص مصدوم شوند. ضربات ناشی از تصادفات ممکن است باعث ایجاد مشکلات جدی در سیستم عصبی، تنفسی، قلبی و دیگر اعضاء بدن شوند که منجر به مرگ و میر شوند. همچنین، ضربات شدید به سر و مغز ممکن است باعث آسیب‌های جبران‌ناپذیر و حتی مرگ مغزی شوند. به طور کلی، تاثیر ضربات ناشی از تصادفات بستگی به شدت و نوع آسیب و همچنین سرعت و کیفیت درمان دارد. از این رو، پیشگیری از تصادفات جاده‌ای و رعایت قوانین رانندگی، استفاده از کمربندهای ایمنی و اقدامات ایمنی دیگر می‌تواند به کاهش خطرات و جلوگیری از وقوع تصادفات و آسیب‌های ناشی از آن‌ها کمک کند.
بررسی آسیب‌های ناشی از تصادفات جاده‌ای در برخی کشورها
در ایالات متحده آمریکا سالانه ۵۰۰ هزار نفر در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه جان خود را از دست می‌دهند و تصادف خودرو سومین علت مرگ و میر در این کشور است. این تعداد شامل همه انواع تصادفات جاده‌ای از جمله تصادفات خودرو، موتورسیکلت، پیاده‌روی و دیگر وسایل نقلیه است. این آمار نشان می‌دهد که تصادفات جاده‌ای یکی از عوامل مهم و مرگبار در امریکا است. تصادف در آفریقا نیز پس از اسهال و مالاریا سومین علت مرگ است. در هند ضربه‌های ناشی از تصادف اولین علت بستری بیماران در بخش فوریت جراحی است. در تهران هر ماه ۲۰۰ نفر بر اثر تصادف فوت می‌کنند و بیش از ۱۲۰۰ نفر مجروح می‌شوند.
در ایران روزانه ۳۲ نفر بر اثر حوادث رانندگی جان خود را از دست می‌دهند و ۶ هزار نفر مجروح می‌شوند. به طور متوسط، هزینه مستقیم و غیرمستقیم تصادفات جاده ای در هلند در سال حدود ۱۴ میلیارد یورو است؛ بخش کوچکی از آن (۶ درصد) صرف هزینه‌های درمانی، خسارت‌های مالی، هزینه‌های معلولیت و زیان ناشی از دست رفتن نیروی اقتصادی جامعه و سایر هزینه‌های مرتبط با تصادفات جاده‌ای می‌شود. به دلیل عوارض کوتاه و طولانی مدت صدمه‌های ناشی از تصادفات، سازمان بهداشت جهانی یکی از اهداف خود را کاهش ۲۵ درصدی مرگ و میر ناشی از تصادف‌ها بین سال‌های ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۰ قرار داد.
در کشورهای صنعتی استفاده از کیسه‌های هوا و کمربند ایمنی موجب کاهش شدت صدمه به خصوص در ناحیه صورت و قفسه سینه شده است
قزوین به لحاظ موقعیت جغرافیایی در جادههای اتوبان، شوسه و خاکی متعددی قرار دارد. ۷ جاده اصلی شامل آزاد راه قزوین-تهران، آزاد راه قزوین-زنجان، جاده قدیم تهران، قزوین-تاکستان، قزوین-الموت و جادههای فرعی آسفالته و خاکی منتهی به آن‌ها همه روزه محل بروز حوادث فراوانی است و بیمارستان شهید رجایی قزوین عمده‌ترین مرکز پذیرش مصدومین این سوانح است. این مطالعه به تعیین انواع آسیب‌های ناشی از تصادفات جاده‌ای در قزوین می‌پردازد.
لازم به ذکر است که این مطالعه آینده نگر بر روی تمام مصدومین تصادفات جاده‌ای بستری شده در بیمارستان شهید رجایی قزوین (تنها بیمارستان سوانح) انجام شد. در این مدت تعداد ۶۵۹۰ مصدوم بستری شده تحت بررسی قرار گرفتند. ابتدا پرسش نامه‌ی تهیه شده توسط انترن‌های بخش فوریت‌ها با انجام معاینه اولیه و به کمک همراهان مصدوم تکمیل می‌شد. پژوهشگران با معاینه‌های مکرر روزانه و بررسی پرونده تا هنگام ترخیص، اعزام و فوت، سیر درمان را یادداشت می‌نمودند. لازم به ذکر است که فوت شدگان در محل سانحه که به طور مستقیم به سردخانه انتقال یافتند، مصدومینی که به شهرهای مجاور منتقل شدند و مصدومین سرپایی مورد بررسی قرار نگرفتند.
برای تهیه اطلاعات مربوطه به راه‌های حوزه استحفاظی قزوین و تردد جاده‌ای در یک روز به اداره راه، پایانه‌ها و راهنمایی – رانندگی مراجعه شد.
این مطالعه نشان داد که بیش از ۱۱ درصد علل بستری در بخش جراحی بیمارستان شهید رجایی به دلیل تصادف بوده است. در حالی که مطالعه کراندون از غرب هندوستان ۲۰ درصد علل بستری در بخش جراحی اورژانس را تصادفات گزارش کرده است.
علت بستری ۴۹.۷ درصد مصدومین تصادفات جاده‌ای (خارج شهری) بود. کمتر بودن تعداد مصدومین تصادفات خارج شهری ممکن است به علت ارجاع برخی از مصدومین تصادفات جاده‌ای به دیگر شهرستان‌ها باشد. بیشترین مصدومیت جاده‌ای مربوط به تابستان و احتمالا به دلیل تردد بیشتر در این فصل است و کمترین آمار مصدومین بستری مربوط به فصل بهار بود.
۷۵ درصد مصدومین بستری مرد بودند و زنان ۲۵ درصد موارد را تشکیل می‌دادند. در سوئد ۸۸ درصد مصدومین را مردان و ۲۲ درصد را زنان تشکیل می‌دادند. در نیجریه ۸۲.۵ درصد و در هلند ۷۹ درصد از مصدومین را مردان تشکیل می‌دادند. علت مصدومیت بیشتر مردان احتمالا به دلیل مسافرت شغلی آنان است.
گروه سنی مصدومین تصادفات جاده‌ای
از نظر گروه سنی بیشترین تعداد مصدومین به ترتیب در گروه‌های سنی ۲۵ تا ۳۴ سال، ۱۵ تا ۲۴ سال و ۳۵ تا ۴۴ سال قرار داشتند که تقریبا مشابه آمار سوئد و نیجریه است. کودکان زیر ۱۵ سال، ۱۲ درصد مصدومین را تشکیل می‌دادند که با آمار ارائه شده از هند تطابق دارد. محل بروز سانحه در ۷۸ درصد موارد جادههای اصلی بود. بالا بودن این رقم ممکن است مربوط به تردد بیشتر وسایل نقلیه موتوری و سرعت بیشتر آنان در این نوع جاده‌ها باشد. تعداد مصدومین سواره بیش از پیاده بود. با توجه به این که بررسی ما در مورد مصدومین سوانح جاده‌ای بود، انتظار نیز چنین است.
کدام وسایل نقلیه بیشترین سهم را در وقوع تصادفات جاده‌ای دارند؟
بیشتر مصدومین جاده‌ای به ترتیب مربوط به سواری، وانت، موتور سیکلت، ماشین‌های سنگین، اتوبوس و دوچرخه بودند. البته با توجه به بار ترافیکی جاده‌ای بیشتر مصدومین مربوط به موتور سیکلت و دوچرخه و سپس به ترتیب سواری، مینی بوس، وانت، اتوبوس و ماشین‌های سنگین بود. این نتایج مؤید این است که موتور سیکلت و دوچرخه برای تردد در جاده‌ها وسایلی پرخطرند و خودورهای سنگین و اتوبوس ایمن‌تر هستند.
با توجه به آمار میانگین بار ترافیک جاده‌ای از طرف اداره راه و پایانه‌ها، جاده قزوین-تاکستان با ۶۲ نفر مصدوم به ازای هر صد هزار وسیله نقلیه پرخطرترین جاده است، سپس به ترتیب جاده قزوین-بوئین زهرا با میانگین ۵۹.۲ نفر، آزاد راه قزوین-تهران با میانگین ۵۷.۴ نفر، جاده الموت با ۵۳.۱ نفر، جاده قزوین- رشت با ۵۰.۴ نفر، آزاد راه قزوین- زنجان با ۳۷ نفر و جاده قدیم تهران با ۱۲.۸ نفر مصدوم به ازاء هر صد هزار وسیله نقلیه قرار دارند که احتمالا به دلیل وضعیت جاده‌ای و سرعت زیاد وسایل نقلیه است.
بیشترین میزان ضربات و آسیب‌های ناشی از تصادفات جاده‌ای در کدام قسمت است؟
آسیب‌های مصدومین بستری در این مطالعه ۴۹ درصد ضربه سر، ۱۲.۶ درصد صدمات قفسه سینه، ۱۲.۲ درصد صدمات شکمی بود که در مطالعه انجام شده در هند همین آسیب‌ها به ترتیب ۳۵ درصد، ۲۵ درصد و ۲۲ درصد بوده است. بیشتر بودن رقم مربوط به ضربه سر در کشور ایران و هند ممکن است به دلیل استفاده نکردن از کمربند ایمنی باشد.
بررسی تصادف‌های شهری در کرمان نشان داد ۱۹.۸ درصد دچار ضربه مغزی شده‌اند که شاید به دلیل سرعت کمتر خودروها در داخل شهر باشد. مرگ و میر در مصدومین بستری (۱۰۶ نفر) ۱۱.۲ درصد بود که با احتساب افرادی که به هنگام رسیدن به بیمارستان فوت نمودند (۱۱۷ نفر) به ۲۳.۳ درصد می‌رسد. این آمار احتمالا کمتر از مرگ و میر واقعی آسیب دیدگان است زیرا افرادی که در محل سانحه کشته شده و به سردخانه‌ها انتقال یافتند، در این بررسی محاسبه نشده‌اند. از طرفی نشان دهنده آن است که ۵۲.۴ درصد از موارد فوت پیش از رسیدن به بیمارستان رخ داده است. مرگ و میر در حادثه دیدگان ما در ایران، بسیار بالاتر از گزارشات جهانی است. در شهر اشتوتگارت در آلمان سالانه ۱۵۴۰۷ مورد تصادف و ۱۰۲۶ مرگ جاده‌ای (۶.۲ درصد) گزارش شده است. مرگ و میر تصادفات جاده‌ای در نیجریه در حدود ۶.۸ درصد است. دررسی زیلدر ۵۹ درصد از موارد مرگ قبل از رسیدن به بیمارستان اتفاق افتاده که با آمار این مطالعه مطابقت دارد.
در مصدومین بستری که فوت نمودند صدمات مغزی دو برابر و صدمات شکمی حدود سه برابر شایع‌تر از کل مصدومین بود و حدود ۴۰ درصد موارد آسیب اعضای شکمی متعدد وجود داشت. با توجه به بالا بودن سوانح جاده‌ای در شهرستان‌ها، استفاده اجباری از کمربند ایمنی، تسریع در خدمات کمک رسانی، ارتقاء کیفی کمک رسانی، تربیت نیروهای ویژه پزشکی و استقرار آن‌ها در بیمارستان و جادههای پر تردد و آموزش همگانی ترافیک جاده‌ای از سطح دبستان توصیه می‌شود.
