افزایش سهولت در تردد و ایمنی ترافیک با کمک مرکز مدیریت راه‌های کشور
مصاحبه دبیر نشریه راهنمود با مهندس محرابی نیا، مسئول سالن عملیات مرکز مدیریت راه‌های کشور (۱۴۱)
مركز مديريت راه های کشور از آذرماه سال 87 با هدف بهينه‌سازي بهره‌برداری از راه‌های كشور و حداقل نمودن تاخير در جريان ترافيک جاده‌اي شكل گرفت. اين مركز كه سال‌ها عنوان “اطلاعات راه‌ها” را يدک می‌كشيد مسئوليت اوليه اطلاع‌رسانی از وضعيت راه‌های كشور را به عهده داشت.
مهندس ایمان محرابی نیا مسول سالن عملیات مرکز مدیریت راه‌های کشور، معتقد است که چشم‌انداز مرکز مدیریت راه‌های کشور توسعه متوازن سامانه‌های هوشمند حمل و نقل جاده‌ای با هدف افزایش سهولت تردد و ایمنی ترافیک است. در ادامه مشروح صحبت‌های وی را بخوانید.
کمی از خودتان بگویید، در این مرکز چه مسولیتی بر عهده دارید؟
در حال حاضر مسولیت سالن عملیات مرکز مدیریت راه‌های کشور را برعهده دارم. بالغ بر ۸ سال است که با مرکز مدیریت راه‌های کشور همکاری می‌کنم. سالن عملیات همانطور که از نام آن مشخص است، در مباحث اجرایی و عملیاتی ( نظیر : پایش رخدادهای مهم ترافیکی، پایش عملیات راهداری زمستانی، هماهنگی با سایر نهادهای درگیر در عملیات جاده ای، پایش کارگاه های جاده ای و انجام هماهنگی های لازم و اطلاع رسانی، به روز رسانی مستمر سامانه های اطلاع رسانی 141، دریافت و ثبت شکایات مردمی و رانندگان بخش حمل و نقل عمومی ) مرکز مدیریت راه‌های کشور نقش آفرینی می‌کند. علاوه بر اینکه باید هماهنگی‌های دورن سازمانی نسبت به وقایع جاده‌ای داشته باشیم، باید هماهنگی‌های مورد نیاز برون سازمانی را هم داشته باشیم.
برای مدیریت حوادث جاده‌ای می بایست با پلیس راه، اورژانس، هلال احمر و ادارات تابعه استانی همکاری‌ها و هماهنگی‌های لازم ایجاد شود. وقایع جاده‌ای شامل تصادفات، ترافیک ها، انسداد ها، مشکلات ناوگان مسافربری و باری، شرایط راهداری در فصل زمستان و … است که همگی باید توسط مرکز مدیریت راه‌ها هماهنگی های درون سازمانی و برون سازمانی داشته باشد.
با توجه به آنکه شناسایی سریعتر وقایع جاده‌ای از جمله فعالیت‌های اساسی یک مرکز مدیریت راه تلقی می‌شود؛ بنابراین شناخت وقایع جاده‌ای با روش‌های مختلف از جمله مهم‌ترین اقداماتی است که یک مرکز بایستی در مورد آن برنامه‌ریزی کند.
این روش‌ها کدامند؟
- شناسایی باروش‌های معمول و عرف
- شناسایی به کمک ابزار تصویری هوشمند
- شناسایی با استفاده از نتایج برخط سامانه‌های هوشمند
- شناسایی سریعتر وقایع جاده‌ای با استفاده از نتایج برخط سامانه‌های هوشمند
اگرچه دوربین‌های نظارتی هوشمند از جمله ابزارهای هوشمند خاص شناسایی وقایع در سطح شبکه راه‌ها محسوب می‌شود؛ اما با استفاده از نتایج عددی سایر ابزارهای هوشمند نیز می‌توان نسبت به شناسایی وقایع جاده‌ای اقدام کرد.
مهم‌ترین هدفی که در مرکز مدیریت راه‌ها دنبال می‌کنید، چیست؟ برای تحقق این اهداف چه راهبردهایی در نظر دارید؟
هدف اولیه از شکل‌گیری و بهره‌برداری از مرکز مدیریت راه‌ها توسعه متوازن سامانه‌هاي هوشمند حمل‌ونقل جاده اي
با هدف افزايش سهولت تردد و ايمني ترافيك می باشد.
یکی از مهم‌ترین فعالیت‌ها در بخش مدیریت مشکلات راهداری در فصل زمستان انجام می‌گیرد، چیست؟
در فصل زمستان جاده‌ها نیاز به مدیریت جدی دارند، نمک پاشی، برف روبی، امداد رسانی برای افرادی که در جاده‌ها دچار مشکل شده‌اند، از مهم‌ترین اقداماتی است که باید در فصل زمستان انجام شود. مدیریت این موضوعات نیاز به هماهنگی با بخش‌هایی مانند اورژانس،هلال احمر، پلیس راه برای رفع انسداد ها و امداد رسانی احتمالی دارد.
در زمان وقوع حوادث جاده‌ای مباحث درون ستادی با چه راهکارهایی می‌توانند حل بحران کنند؟ شما چگونه با کمک نیروهای درون ستادی مشکلات پیش آمده را مدیریت می‌کنید تا واقعه به نحو احسن خاتمه پیدا کند؟
سالن عملیات تمامی موضوعات را در بر می‌گیرد؛ اما نمی‌توانیم تمامی حوادث را به صورت تخصصی مدیریت و حل بحران کنیم. باتوجه به اینکه مدیریت اطلاعات، پایش وقایع و پیگیری و هماهنگی عملیات از اولویت های ما می باشد سعی می‌کنیم اگر یک حادثه‌ای رخ داد آن را با کمک تمامی بخش‌ها و الگوهای موجود مدیریت کنیم. برای مثال وقتی در بخش حمل و نقل عمومی یک حادثه برای یک اتوبوس و یا ماشین باری پیش می‌آید، سعی می‌کنیم، با ارتباط گیری با دفتر تخصصی مسافر و یا دفتر کالا و اگر در بخش حمل و نقل بین‌المللی باشد هماهنگی‌های لازم را با دفتر ترانزیت داشته باشیم.
در اسرع وقت باید با مسولان مرتبط با حادثه پیش آمده ارتباط برقرار کنیم و با کمک ادارات تابعه مرکز مدیریت راه‌ها تعامل برقرار می‌شود. با ارتباط‌گیری درست ادارات تابعه مرکز مدیریت راه‌ها با سایر نهادهای مربوطه مشکل به وجود آمده در کمترین زمان و به بهترین شکل مدیریت خواهد شد. کمیته‌ای برای حل بحران تشکیل می‌شود که این کمیته می‌تواند با بهره‌گیری از تمامی ظرفیت‌های موجود بحران در کوتاه‌ترین زمان به نحو احسن مدیریت کند.
در مورد مباحث برون سازمانی هم کمی توضیح دهید؟ آیا الگوی خاصی برای مدیریت بحران وجود دارد؟
طبیعتا همکاری با واحدها و سازمان‌های مختلف سختی‌های خاص خود را دارد. خوشبختانه با سازمان‌ها و واحدهای برون سازمانی که با مرکز مدیریت راه‌ها ارتباط دارند، از نظر نوع فعالیت شباهت‌هایی بهم دارند. تمامی این دستگاه‌ها به صورت شبانه روزی و ۲۴ ساعته فعالیت می‌کنند. برای اینکه ارتباط مرکز مدیریت راه‌ها با سایر مراکز برون سازمانی دایمی و همیشگی باشد به جز مدیریت سالن عملیات سرشیفت‌هایی در سالن عملیات وجود دارد که مشابه این افراد در سازمان‌ها و دستگاه‌های برون سازمانی با ما همکاری می‌کنند. این موضوع باعث به وجود آمدن هماهنگی بیشتری و جلوگیری از تداخل می‌شود.
نزدیک به دو سال است که با مرکز کنترل ترافیک شهرداری تهران هم همکاری دوجانبه‌ای داریم. زمانی که در محورهای خروجی تهران ترافیک،بارش ها، انسداد و یا حادثه‌ای رخ می‌دهد، پیام‌های مرتبط در تابلوهای پیام متغیر در سطح شهر تهران نمایش داده می شود که برای افرادی که قصد سفر در این محورها را دارند، مفید می باشد. این پیام‌ها در رسانه‌های درون سازمانی ( سایت 141، اپلیکیشن 141، سامانه پیامکی 1000141 ) هم بارگذاری می‌شود و مسافران نسبت به آخرین وضعیت محورهای اطراف منتهی به استان تهران هم آگاهی پیدا می‌کنند.
خوشبختانه با تک تک اداره‌ها و سازمان‌های مربوطه ارتباط نزدیکی داریم. سازمان‌های طرف همکاری به ما نماینده معرفی می‌کنند و مرکز مدیریت راه‌ها هم موظف به معرفی نماینده با سازمان و دستگاه طرف همکاری است. این نمایندگان با خطوط اضطراری با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند و اطلاع رسانی در لحظه صورت می گیرد تا مدیریت بحران به بهترین شکل انجام می‌شود.
مهم‌ترین مزیت‌هایی که ارتباط‌های برون سازمانی به وجود می‌آورد، ایجاد یک شبکه متصل بهم از سازمان‌ها و دستگاه‌هایی است که می‌توانند حوادث جاده‌ای را به بهترین شکل مدیریت کنند.
آیا این موضوع مزیت‌های دیگری هم دارد؟
در حال حاضر برای مرکز مدیریت راه‌ها موضوع اطلاع‌رسانی بسیار اهمیت دارد. تمامی تلاش خود را به کار می‌گیریم تا با بهترین روش‌ها موضوع اطلاع‌رسانی را پیش ببریم. مزیت دیگر ایجاد این حلقه ارتباطات ارتقاء سطح امداد رسانی است. برای مثال در بسیاری از مواقع گشت راهداری در محل‌های وقوع حادثه حضور دارند، اطلاعات حادثه به سرعت دریافت شده و در اختیار سازمان مورد نظر قرار می‌گیرد. ممکن است اورژانس و یا واحد امداد با سرعت بیشتری به محل حادثه اعزام شوند.
مهم‌ترین ابزارهایی که در سال‌های اخیر برای مدیریت بهتر راه‌های کشور به کار گرفته شده‌اند، چیست؟ این ابزارها چه مزیت‌هایی را برای بخش راه‌های کشور به وجود آورده‌اند؟
در حال حاضر چند سالی است که نقشه راه‌های کشور به صورت آنلاین در اختیار مسافران جاده‌ها قرار می‌گیرد. همین موضوع یک مزیت برای تردد در جاده‌های کشور به شمار می‌رود. همچنین در بحث دوربین‌های نظارتی بالغ بر ۸۸۰ دوربین نظارتی در جاده‌های کشور وجود دارد که باعث شناسایی رویدادها، وضعیت آب و هوا و ترافیک محورها می‌گردد. همچنین حدود ۲۵۰۰ دستگاه تردد شمار در جاده‌های کشور وجود دارد. اطلاعات دریافت شده از دوربین‌های نظارتی و دستگاه‌های تردد شمار در داخل سایت و اپلیکیشن ۱۴۱ بارگذاری می‌شود.
سامانه تلفنی 141 درخصوص ارائه آخرین وضعیت جوی و ترافیکی راه‌ها به هموطنان در دو بخش گویا و مکتوب از سال 1378 راه اندازی و در سال 99 پاسخگویی به صورت استانی ایجاد گردید. همچنین تماس‌های برقرار شده مخاطبان با مرکز مدیریت راه‌ها از طریق سامانه‌های مختلف اطلاعات دقیق‌تری در موضوعاتی نظیر شرایط ترافیکی محورها، شرایط جوی محورها، محورهای مسدود و بازگشایی شده، محدودیت های تردد و مسیر و مسافت شهرها را در اختیار مردم قرار می‌دهد. این موضوع باعث بهبود وضعیت اطلاع‌رسانی می‌شود. همچنین هموطنان می‌توانند آخرین شرایط جوی و ترافیکی راه‌های کشور را از طریق سایت و اپلیکیشن ۱۴۱، سامانه پیامکی 1000141 پیگیری کنند.
در بحث سامانه ۱۴۱ هم باتوجه به اینکه مرکز پاسخگویی پل ارتباطی بین سازمان و کاربران جاده ای و بیانگر سیمای سازمان می باشد، تا سال ۹۹ همکاران در سالن عملیات ستاد به صورت تلفنی پاسخگوی هموطنان بودند، این موضوع باعث ایجاد صف انتظار طولانی در برقراری تماس می‌شد. همچنین همین موضوع بر کیفیت مدیریت راه‌ها و دریافت اطلاعات از آخرین وضعیت راه‌ها را با مشکل رو به رو می کرد. برای حل این مشکل سامانه پاسخگویی ۱۴۱ از اردیبهشت ماه 1399 در تمامی استان‌ها راه‌اندازی گردید. اگر یک مخاطب با سامانه تلفنی ۱۴۱ ارتباط برقرار کند. پس از انتخاب گزینه چهار به خطی متصل می شود که با وارد کردن گزینه ۱ به استان و با وارد کردن گزینه ۲ به ستاد متصل می‌شود.
این خدمات باعث کاهش زمان انتظار تماس گیرندگان، تسلط بیشتر کارشناسان پاسخگوی استانی به اطلاعات حوزه استحفاظی خود، تمرکز زدایی و امکان پاسخگویی توسط سایر استان های معین، اطلاع یابی سریع مدیران کل از مشکلات و رسیدگی در حداقل زمان و امکان واکنش سریع در مواقع ضروری، افزایش دقت در اطلاع یابی و اطلاع رسانی می‌شود و این چرخه قبل از اینکه به ستاد وارد شود و از ستاد به استان منتقل شود، به صورت مستقیم در استان مطرح شده و توسط کارشناسان پیگیری می‌شود. کارشناسان استان در کوتاه‌ترین زمان مشکل را حل می‌کنند. این یک مزیت است که مرکز مدیریت راه‌ها در حوزه اطلاع‌رسانی ایجاد کرده است. این امکان وجود دارد که اگر یک مشکل از سوی استان به هر دلیلی به نتیجه نرسید، می‌توانند با ستاد ارتباط برقرار کنند.
چرا اطلاع‌رسانی تا این حد مورد تاکید مرکز مدیریت راه‌های کشور است؟ چه مزیت‌های در حوزه خدمات‌دهی ایجاد می‌کند؟
یکی از رسالت‌های اصلی مرکز مدیریت راه‌های کشور اطلاع‌رسانی است. این اطلاع‌رسانی باید به موقع و دقیق در مورد وقایع جاده‌ای انجام شده و گزارش‌های آن به مدیران بالادستی اطلاع رسانی شود. در مورد مباحث ترافیکی، انسداد جاده‌ها و تصادفات اگر به موقع و منظم عمل کنیم، می‌توان از بروز بحران و مشکلات جلوگیری کرد. همین موضوع از اتلاف وقت، اتلاف انرژی و … جلوگیری می‌کند.
شما اطلاع‌رسانی‌های دقیق و منظمی را در حوزه مدیریت راه‌ها ارائه می‌کنید. در بیشتر جاده‌ها رانندگان ممکن است با مشکلاتی رو به رو شوند. آیا شما پذیرای پیشنهادات و انتقادات رانندگان و مسافران جاده‌ها هستید؟
پیرو رسالت اطلاع‌رسانی مرکز مدیریت راه‌های کشور بخش دیگری از فعالیت ما در این مرکز اطلاع یابی است. این اطلاع یابی می‌تواند از حوادث جاده‌ای باشد و بخش دیگری هم می‌تواند دریافت شکایت باشد. شکایت‌ها ممکن است در بخش حمل و نقل عمومی، باری و بحث خرابی سطح راه‌های کشور باشد. این مشکلات را هم می‌توان از طریق سامانه‌های اطلاع رسانی ۱۴۱ دریافت کرد.
وقتی این تماس‌ها با سامانه ۱۴۱ برقرار می‌شود به دو دسته تقسیم می‌شوند. تماس‌های ضروری که باید با سرعت هرچه تمام پیگیری شوند و بخش دیگری هم زمان‌بر هستند که باید در پروسه زمانی انجام شوند. هر دو شکایت در سامانه ثبت می‌شود و برای فرد شاکی یک پیامک ارسال می‌شود. شکایت مورد نظر برای استان ارسال می‌شود و بررسی‌های لازم انجام شده و اقدامات مورد نیاز در دستور کار قرار می‌گیرد.
در بحث وقایع جاده‌ای با توجه به اینکه، سهم حوادث جاده‌ای بسیار بالا است. مرکز مدیریت راه‌ها چه اقداماتی برای کاهش این مشکلات انجام می‌دهید؟
در رابطه با کاهش مخاطرات جاده‌ای مرکز مدیریت راه‌های کشور از سال ۹۹ آغاز به اجرای طرح نظارت و پایش لحظه‌اي و عملياتي ناوگان باري و مسافري به صورت شبانه روزی کرد. در نتیجه امنیت جاده‌ها، امنیت مسافران به صورت آنلاین بررسی می‌شود. بعنوان نمونه فعالیت‌های بررسي و رسيدگي به تخلفات ثبت شده اتوبوس ها در سامانه سپهتن، استخراج ناوگان عمومی پرتخلف بر اساس داده کاوی اطلاعات دوربین های ثبت تخلف، گزارش های اولیه و تکمیلی تصادفات ناوگان عمومی، ريز تخلفات شناسايي انحراف از مسير ناوگان ترانزيتي، گزارش ناوگان مشكوك به فرار بار، بررسي سامانه معاينه فني و گزارش مراكز متخلف، گزارش ريز تخلفات ناوگان باري (تخلفات سرعت) انجام می‌گردد. و همگی به صورت گزارش به دفاتر ستاد مرتبط ارایه می‌شود و در نتیجه با متخلفان برخوردهای لازم صورت می گیرد. همین اقدامات در کاهش مخاطرات جاده‌ای بسیار موثر بوده است.
