انجام پروژه‌های عمرانی و زیرساختی در راستای توسعه هر کشوری بدون شک امری لازم و ضروری است. یکی از روش‌های اصلی توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی هر کشور در راستای توسعه زیرساخت‌ها، احداث مسیر‌های متعدد و گوناگون حمل و نقل و گسترش شیوه‌های جابجایی است.
حدود 85 درصد عبور و مرور کشور از طریق راه‌های اصلی صورت می‌گیرد و در واقع می‌توان گفت طبق آمار سالانه حدود 850 میلیون جابه‌جایی از طریق راه‌های اصلی کشور انجام می‌شود. هم‌اکنون حدود 9 هزار کیلومتر آزادراه و بزرگراه و 20 هزار کیلومتر راه اصلی در کشور وجود دارد که چهار هزار کیلومتر آن تردد بالایی ندارد، بنابراین میزان تمامی راه‌های اصلی کشور حدود 25 هزار کیلومتر است.
در حال حاضر ۲ هزار و ۷۶۰ کیلومتر شبکه آزادراهی در کشور وجود دارد. همچنین ۱۲۰۰ کیلومتر آزاد راه در دست ساخت بوده و ۴۸۰۰ کیلومتر طرح‌های پیشنهادی آزادراهی در کشور داریم. در همین راستا اخیرا معاون وزیر راه و شهرسازی از دستور وزیر راه برای رسیدن به رقم ۱۰هزار کیلومتر آزادراه در کشور خبر داده که با احداث و بهره برداری از این طرح‌ها طول کل شبکه آزادراهی کشور به ۸ هزار و ۷۶۰ کیلومتر افزایش می‌یابد.
ساخت و توسعه از بهره‌برداری ۵ پروژه آزادراهی تا پایان سال
خیراله خادمی با یادآوری اینکه شرکت ساخت و توسعه در قالب پروژه‌های جهش تولید و اقتصاد مقاومتی 9 پروژه آزادراهی را در اولویت قرار داده است، اظهار کرد: این 9 پروژه آزادراهی 612 کیلومتر عملیات اجرایی داشتند که باید به اتمام می‌رسید. دو پروژه در سال گذشته با طول 221 کیلومتر به بهره‌برداری رسید. امروز نیز یک پروژه آماده عبور است که با فرمان رییس جمهوری افتتاح می‌شود. همچنین یک پروژه نیز پروژه خرم‌آباد – بروجرد به سمت اراک برای چند روز آینده آماده می‌شود. پنج پروژه باقیمانده از 9 پروژه با پیشرفت فیزیکی 85 درصد با طول 315 کیلومتر تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسند و به این ترتیب، عملکرد بسیار بزرگی از نظام جمهوری اسلامی ایران در تکمیل شبکه آزادراهی کشور محقق خواهد شد.
یکی از پروژه‌های اولویت دار شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل ونقل، پروژه آزادراه تهران – شمال بود که منطقه یک آن به بهره‌برداری رسید و بلافاصله منطقه 2 در سه راهی شهرستانک به طول 22 کیلومتر عملیات اجرایی آن به شکل جدی از دو سال گذشته آغاز شد و بعد از عبور از استان البرز و عبور از بلندترین تونل جاده‌ای کشور به استان مازندران در محل پل زنگوله به جاده فعلی چالوس اتصال پیدا می‌کند. در مسیر این آزادراه 59 دستگاه تونل و 30 دستگاه پل با طول در مجموع 41 کیلومتر وجود دارد که منطقه 2 آزادراه تهران – شمال پرتراکم‌ترین منطقه آزادراه تهران – شمال از نظر ابنیه‌های بزرگ و تونل های سنگین است. تونل بزرگ البرز به عنوان شاخص ترین تونل آزادراه تهران- شمال در انتهای منطقه 2 واقع شده است.
عملیات اجرایی منطقه 2 در سه فاز برنامه‌ریزی شده بود. فاز اول اتمام تونل البرز و جاده‌های دسترسی به طول 9 کیلومتر بود که هم اکنون آماده است. در فاز دوم اتمام منطقه غربی باند دو آزادراه تهران – شمال و عبور از تونل شرقی است که با پیشرفت فیزیکی 70 درصد در حال اجراست. در فاز سوم اتمام کل منطقه 2 آزادراه تهران – شمال است که هم‌اکنون با روند مناسبی در حال اجراست.
پروژه‌های آزادراهی کشور
در بخش توسعه آزادراه ها نظر وزیر راه و شهرسازی این است که با توجه به اینکه شبکه آزادراهی ما در افق چشم انداز باید به ۱۰ هزار کیلومتر افزایش یابد و امروز حدود ۲ هزار و ۷۶۰ کیلومتر آزادراه زیر بار ترافیک و یک هزار و ۵۰ کیلومتر هم در دست اجرا داریم، بنابراین برای رسیدن به عدد چشم انداز باید ۶ هزار کیلومتر آزادراه جدید بسازیم.
از نظر مقامات وزارت راه و شهرسازی با توجه به اهمیت توسعه شبکه حمل ونقل در شرق و جنوب، اتصال چابهار به مرکز و شمال کشور و کشورهای افغانستان و تاجیکستان از طریق شبکه آزادراهی این بخش اولویت اصلی در نظر گرفته شده است. اتصال شمال شرق به جنوب غرب، اتصال شمال غرب به بندر امام خمینی (ره) در جنوب کشور و تکمیل شبکه آزادراهی در محورهای ترانزیتی و استراتژیک بخش دیگری از برنامه‌ها است.
به گفته کارشناسان، شرایط جغرافیایی کشور به گونه‌ای است که اگر زودتر به کریدورهای خارج از کشور وصل نشویم، کشورهای دیگر از این فرصت استفاده می‌کنند. بنابراین، اتصال به کشورهای همسایه یک اولویت است که البته از طریق جاده اصلی و بزرگراه میسر نمی‌شود و نیازمند یک کریدور ترانزیتی است تا امکان استفاده از اتصال سه قاره‌ای را داشته باشیم که در وسط آن‌ها قرار گرفته‌ایم و در این صورت درآمد آن به مراتب بیشتر از نفت و هزینه‌اش کمتر از نفت است.
در واقع اولویت اول آزادراه، اتصال مرزها است؛ سپس تسریع در حمل‌ونقل درون کشور و در مرحله بعدی خدمات رسانی به استان‌ها را دنبال می‌کند و ساخت این آزادراه همان پروژه اقتصادی سوددهی است که امروز ضرورت دارد برای اجرای آن از بودجه عمومی کشور اعتبار تخصیص یابد و همچنین سرمایه گذاری در این حوزه الزامی است. در غیر این صورت کشورهای همسایه از این فرصت استفاده می‌کنند و درنهایت حتی اگر ده‌ها برابر این هزینه و یارانه را به بخش خصوصی پرداخت کنیم، دیگر امکان گرفتن آن را نخواهیم داشت، چون وارد فضای رقابتی می‌شود. در حالی که امروز وارد فضای رقابتی نشده و در حدود ۳۰درصد اجرایی شده است.
آمارهای وزارت راه و شهرسازی حاکی از آن است که تا پایان دولت دهم طول آزادراه های کشور به ۲۱۸۵ کیلومتر آزادراه رسید که این آمار تا اواسط سال ۹۹ طول به ۲۵۰۰ کیلومتر افزایش پیدا کرد و پیش بینی‌ها حاکی از آن است که تا پایان دولت دوازدهم این آمار به ۳۱۶۲ کیلومتر آزادراه خواهد رسید. بنابراین باید گفت که طی هشت سال گذشته نزدیک به ۱۰۰۰ کیلومتر آزادراه در کشور به بهره برداری رسیده و در دولت یازدهم و دوازدهم معادل ۲۵ درصد کل آزادراه های کشور به شبکه آزادراهی افزوده شده است.
منابع:
- https://www.cdtic.ir/news
- https://www.tasnimnews.com/fa/news
- https://www.magiran.com/article/4218635
- https://www.magiran.com/article/4186666
